10. YILDAN 100. YILA TÜRKİYE CUMHURİYETİ

Lozan görüşmeleri büyük bir mücadele ortamında zorluklarla uzun süre devam eder. Zaman zaman ara verilir, taraflar hükümetlerinden görüş alırlar. Sinir harbi şeklinde geçen görüşmeler nihayet biter. Türk delegasyonu dosya ve çantalarını toplamaya başlar. Lord Curzon gelir ve İsmet Paşa'ya hitaben: "İstediğimiz hiç bir şeyi bize bırakmadınız, istediklerinizi aldınız" der. Sana iki şey söylüyorum : 
1. Yarın memleketimizi imar ve inşa etmek için paraya ihtiyacınız olacak, bizim kapımıza geleceksiniz.
2. (Başbakan Layd Goerge, Lord Curzon’a haber gönderir, gelince moral vermek için şöyle der) “Hiç merak etme bunların kuracakları devletin ömrü on yılı geçmez” der.

Bu sözlerden sonra Atatürk’e aktarılır ve işte bu yüzden Atatürk Onuncu yıl kutlamalarının görkemli olmasını emreder. 1933 yılının 29 Ekiminde siyasi nutkun güzel bir örneği olan "Onuncu Yıl Nutku" nu söyler. Bu İngilizlere bir cevaptır.
Hani şu: “Az zamanda çok ve büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyetidir” dediği ünlü konuşma. Bu ünlü nutkun son cümleleri de şöyledir:
“Türk milleti! 
Ebediyete akıp giden her on senede, bu büyük millet bayramını daha büyük şerefle, saadetlerle huzur ve refah içinde kutlamanı gönülden dilerim.
Ne mutlu Türk'üm diyene!”
O günden bu yana doksan yıl daha geçti. 
Bu yıl malum Cumhuriyetimizin 100. yılı. Kalıcı eserlerle, anıtlarla, görkemli törenlerle kutlanmasından daha doğal ne olabilirdi? 
Böyle oldu mu? 
Hayır, olmadı. Yılbaşından bugüne sessiz sedasız gelindi. Son hafta biraz hareketlenme gözlendi. Resmi törenler 100. yıla yaraşır güzellikte miydi, siz söyleyin. 
Milletin kendiliğinden ortaya çıkan görüntüleri ve belediyelerin hazırlıkları dikkat çekiciydi. Köylerde bile traktörlerini bayraklarla süsleyen köylülerin bu hareketi takdire değer kutlamalar olarak hafızamızdaki yerini aldı.
Milletlerin hayatında inişli- çıkışlı dönemler olabilir. 
Biz görmeyecek olsak bile Cumhuriyetimizin 150. yılının kutlamaları umut edelim ki, hak ettiği şekilde coşkulu ve görkemli olsun.