Kültür, bir milletin hayatını çepeçevre kuşatan değerler bütünüdür. Toplumun hayatını şekillendiren maddi ve manevi değerlerin tamamı kültürün içindedir.
Latince “cultura” kelimesi Fransızca 'ya geçmiş, oradan da bizim dilimize kültür olarak girmiştir. Aydınlarımız Tanzimat döneminden itibaren karşımıza çıkan bu kelimeyi hemen almamışlar, Türkçede bunun tam karşılığı var mı ona bakmışlar, bulamayınca Arapça "hars" kelimesiyle karşılamışlardır. Özellikle ilk Türk sosyoloğu kabul edilen Ziya Gökalp'ın bu konuda başı çektiğini görüyoruz. Oysa Osmanlı Türk toplumunun da atalarımız bu kavramı "irfan" kelimesi ile karşılamışlardır. Bu konuda Cemil Meriç'in "Kültürden İrfana" kitabını ilgi duyanlara öneririm.
20.yüzyılın başlarından itibaren hars ve kültür birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Yüzyılın ortasından itibaren kültür harsı dilin dışına itmeye başlamış ve daha sonra saha tek başına ona kalmıştır.
Bizim çocukluğumuz ve gençliğimizin geçtiği 60'lı ve 70'li yıllarda hâlâ konuşup yazarken "hars" diyen aydınlar vardı.
Kültür kelimesi 20.yüzyıldan itibaren gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yerli-yersiz çok fazla kullanılmış ve adeta ağızlara sakız olmuştur.
Kültürün bugüne kadar yüzlerce tanımı yapılmıştır. Sosyologlar, antropologlar ve kültür tarihçilerinin yapmış oldukları kültür tanımlarının sayısını tam olarak bilmiyoruz. Bu konuda o kadar çok kargaşa olunca 1969 yılında UNESCO konuya el atmış ve uzmanlarına bir kültür tanımı yaptırmıştır. Herkes onu kullansın da kargaşa bitsin diye. O tanım şu: Bir insan topluluğunun kendi tarihi gelişimi konusunda sahip olduğu bilinç demektir.
Yıllar önce Amerika'da iki antropolog (Krober ve Kluchuhn) yayınladıkları bir antolojide kültür kavramının 164 ayrı tanımını vermişlerdir.
Bazı tanımları hatırlamak gerekirse:
Kültür, bir topluluğun yaşama şeklidir.
WİESLER
Kültür, atalardan gelen maddi ve manevi değerler yekûnu (toplamı)dur.
S.SİPİR
Kültür, doğanın yarattıklarına karşılık insanoğlunun yarattığı her şeydir.
Karl MARKS
Kültür, bir toplumun kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere oluşturduğu hayat tarzıdır.
Erol GÜNGÖR
Kültür, bir milletin uzun bir tarihi tecrübe ile tabiattan ayrı olarak geliştirebildiği "antropo-sosyal çevre." dir
S. Ahmet ARVASİ
Uzmanlar kültürü ikiye ayırıyorlar:
1. Maddi Kültür
2. Manevi Kültür.
Maddi Kültür: Ev bark şekilleri, çeşitli alet ve eşyalar, giyim kuşam tarzları, yemek ve beslenme şekilleri, maddi yaşama düzeniyle ilgili ögeler.
Manevi Kültür: Dil, tarih, hukuk, gelenek görenek, ahlak gibi manevi değerler.
Bugünkü kültür hayatına bakan uzmanlar, kültür çeşitlerini de şöyle veriyorlar:
1.Halk Kültürü( Genel Kültür)
2.Alt Kültür
3.Popüler Kültür
4.Kitle Kültürü
5.Yüksek Kültür
Kültürün unsurları (ögeleri) ve özellikleri gibi iki temel kültür konusu daha var. Bunları da sonraki yazımızda değerlendirelim.