Neye göre kime göre iyidir bir insanın kişiliği sorusunun belki de en doğru yanıtı devamlı kullanmaktan vazgeçemediğimiz bir ağız alışkanlığında gizlidir.
"İyi insan diyorlar."
Çoğunlukla böyle söylenir.
Bunun "iyi adam" olarak kullanılan şekli daha da yaygındır.
Bir de şöyle bir söz vardır:
"Yalnız iki tür insan iyidir:
Gömülmüşlerle doğmamışlar."
İşte bu söze de genellikle kötüler sıkıca sarılır.
Bencil ve kötü insanlar her yerde çıkar karşımıza.
Genellikle bencil ve kötü insanlar iyi kültürlü insanları kıskanırlar, hasetlenirler, onların başarılarını gölgeleyecek bir karanlık nokta, bir eksiklik ararlar; onların başarılarını fesatlıklarıyla, kıskançlıklarıyla, kötülükleriyle geçmeye çalışırlar. Kendilerine söylenecek her doğru sözde bir yanlış ararlar. Takdir edilecek özellikler onlar için hiçtir, önemsizdir.
Seçimleri hep kötülükten yanadır.
Bencil ve kötü insanlar başarılı insanları hiç sevmezler. Değerli şeyler üreten insanlara takdirle, sahiplenmeyle yaklaşacakları yerde onlara karşı nasıl kötülük yapacaklarının hesabını yaparlar. Kültürmüş, yetenekmiş, değermiş onlara vız gelir. Onlar için tek sempatik olan şey kendileri gibi olanlardır.
Bu tür insanlar güzeli nasıl çirkin, iyiyi nasıl kötü yapacağız diye uğraşır dururlar. Fesatlıklarını, kötü oluşlarını, kültür yoksunluklarını her fırsatta ortaya koymaya çalışırlar. Bu insanlardan kültüre, insanlığa, geleceğe hiç bir şey kalmaz.
Esas olan, kalıcı olan, faydalı olan, kültürü, insanlığı, geleceği zenginleştiren iyi ve kültürlü insanlardır.
İşin özü insanlıkta ve kültürdedir.