Bu yazıda, Sapancalı’nın 1922 yılında yazdığı Karaman kitabında yer verdiği ve “Karaman Cami ve Mescidleri” ana başlığı ele aldığı tarihi eserlerden Nuh Paşa Cami, özgün ve çeviri metin ile analiz edilerek anlatılacaktır.
Nûh Paşa Câmi’-i Şerîfi
1005 târîhinde Nûh Paşa tarafından inşâ idilmiş kârgîr ve güzel bir câmi’i-i şerîfdir yüz on basamaklı kârgîr minâresi vardır. Câmi’nin kendisi kubbelidir kezâlik havlısındaki saçaklıkda ayrıca üç dâne küçük kubbe vardır kapusı bâlâsında (Selâmun aleykum … ilâ) âyet-i kerîmesiyle târîhi muharrerdir. Havlusı ve civârlarındaki medrese çeşmesi harâb olmuş hatta bu güzel câmi’nin kubbesinin tam ortasındaki kurşunlar çürümüş muhtâc-ı ta’mîrdir (Sapancalı, 1922: 48)
Nûh Paşa Câmi’-i Şerîfi (dilici çeviri)
1005 (1596) tarihinde Nuh Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kargir ve güzel bir camidir. 110 basamaklı bir de kargir minaresi vardır. Caminin kendisi kubbelidir. Aynı şekilde avlusuna bakan saçaklıkta (revak) üç küçük kubbe vardır. Kapısı üstünde “selâmun aleykum ….” âyeti ile inşa tarihi (1005) yazılıdır. Avlusu ve civardaki (karşısındaki) medrese çeşmesi harap olmuştur. Bu güzel caminin kubbesinin ortasındaki kurşunlar çürümüştür, onarıma ihtiyaç duymaktadır.
Nûh Paşa Câmi’-i Şerîfi (metin çözümleme)
Sapancalı, Nuh Paşa Camisi metninde mimari ve sanatsal anlatım, kitabe bilgisi, dönem kaydı vardır.
Konum bilgisi
Konum bilgisi verilmemiş.
Mimari ve sanatsal özellikler
yüz on basamaklı kârgîr minâresi vardır.
Câmi’nin kendisi kubbelidir
kezâlik havlısındaki saçaklıkda ayrıca üç dâne küçük kubbe vardır
kapusı bâlâsında (Selâmun aleykum … ilâ) âyet-i kerimesiyle târîhi muharrerdir.
Havlusı ve civârlarındaki medrese çeşmesi harâb olmuş hatta bu güzel câmi’nin kubbesinin tam ortasındaki kurşunlar çürümüş muhtâc-ı ta’mîrdir
Kitabe bilgisi
1005 târîhinde Nûh Paşa tarafından inşâ idilmiş
kapusı bâlâsında (Selâmun aleykum … ilâ) âyet-i kerimesi
Dönemi bilgisi
civârlarındaki medrese çeşmesi harâb olmuş
hatta bu güzel câmi’nin kubbesinin tam ortasındaki kurşunlar çürümüş muhtâc-ı ta’mîrdir
Terimler, terim yerine ifadeler
çeşme, harâb, havlı, havlu, kapu, kârgîr, kubbe, kubbe, kurşun, medrese, minâre, yüz on basamaklı,
Özel adlar
Nûh Paşa
Tamlamalar, söz öbekleri …
muhtâc-ı ta’mîr
Değerlendirme
Osmanlı dönemi cami tiplerine alışkın olan Sapancalı, Nuh Paşa’yı beğeni dolu bir anlatımla ele alır.
Dönem kaydına göre sağlam olsa da Nuh Paşa Camii, bakımsızdır ve çürümeye yüz tutmaktadır.
Sonuç
Sapancalı, kısa da olsa 1922 yılında Nuh Paşa Camii’nin mevcut durumunu anlatan bir yazı ile dönem kaydı oluşturmuştur. Cami sağlam ancak tamirata ihtiyacı vardır. Yine yayınladığı fotoğraf da dönemi ve tarihi eseri belgelemektedir.
Kaynakça
Sapancalı Hasan Hüsnü, Karaman Ahvâl-i İctimâ’iyye, Coğrafiyye ve Târîhiyyesi, Karaman 1922, Süleymaniye Kütüphanesi, İhsan Mahvi Koleksiyonu, No: 66, 85 sayfa
