Karamanoğlu Mehmed Bey’in ölümü hakkında kaynaklar farklı bilgiler verir. Peki hangi kaynak daha doğru daha itibarlıdır. Karamanname mi, diğerleri mi?
Karamanname’ye göre Karamanoğlu Mehmed Bey, Karadağ önünde yapılan savaşta Moğollarca öldürülmüştür. Tevarih-i Âli Selçuk ile Müsaremetü’l-Ahbar ise Mehmed Bey’in Karadağ önündeki savaşta değil de Mut Ovası’ndaki bir yerde ok yağmuru altında şehid edildiğini söyler. Burada hangi kaynağa inanmak gerekir. O zaman hangi kaynağın daha muteber olduğunu irdeleyerek tespit etmeli.
Bu kaynaklardan Karamanname, Mehmed Bey’in şehadetinden yaklaşık yüzyıl kadar sonra yazılmıştır. Yani Karamanname’nin müellifi Mehmed Bey’in şehadetine doğrudan tanıklık etmemiş, kendisine gelen rivayetler üzerinden bir bilgi aktarmıştır. Tevarih-i Âli Selçuk’un yazarı İbn-i Bibi ile Müsaremetü’l-Ahbar’ın yazarı Aksarayî ise Mehmed Bey’in şehid edildiği 1277 yılında henüz sağ idiler ve üstelik Konya’da yaşıyorlardı. Dil Fermanı hakkında tek ve ayrıntılı bilgiyi veren İbn-i Bibi, Mehmed Bey’in içi saman dolu cesedi Konya’da gezdirildiğinde de oradaydı. Yani olayın canlı tanığı. O zaman İbn-i Bibi’nin Mehmed Bey hakkında aktardıkları da daha başka sağlam kaynaklar çıkmadığı sürece güvenilecek niteliktedir. Ki Aksarayî de İbn-i Bibi’yi destekleyici ve doğrulayıcı bilgiler vermekte.
Her iki kaynakta belirtilenlere göre şehadeti sonrasında Mehmet Bey’in gövdesinden koparılan başı Göksu Vadisi’ndeki kalelerde korkutma ve göz boyama amaçlı gezdirilmiş; gövdesi ise içine saman doldurularak Konya ve çevredeki şehirlerde teşhir edilmiştir.
Mehmed Bey’in cesedine ne olduğu ne yapıldığı ise kaynaklarda da belirtilmediği için şimdiye kadar bilinmiyordu. Mehmed Bey’in cesedine ne olduğuna dair iki önemli olasılık öne çıkmaktadır. İlk akla gelen; Moğolların düşmanlarının cesetlerine her zaman yaptığıdır. Birçok kaynağın belirttiğine göre Moğollar kendine düşman bildiği önemli insanların cesetlerini yakmıştır. Mehmed Bey’in cesedinin başına böyle bir olay gelmiş olması gayet olağandır. İkinci önemli olasılık da Moğollar, Mehmed Bey’in cesedini teşhir sonrası kendi haline bırakmıştır.
Moğollar, Mehmed Bey’in cesedini kendi haline bıraktı ise ne olmuştur? İşte bu noktada Arkeolog Yusuf Benli’nin söyleyecekleri var. Yusuf Benli, 745. Türk Dil Bayramı etkinlikleri çerçevesinde 13 Mayıs’ta Karaman’a geliyor. O gün Yunus Emre Konferans salonunda saat 16.00’da Karamanoğlu Mehmed Bey’in mezar yeri hakkında önemli bir konferans verecek. Peki Yusuf Benli ne anlatacak? Mevcut kaynaklar üzerinden bir konuşma mı yapacak? Yoksa bir saha araştırması mı var? Bir arkeolog olan Yusuf Benli tabi ki saha araştırmasına dayalı bir konferans verecek. Diyecekleri heyecan verici mi evet hem de çok heyecan verici! Bir restorasyonda tesadüf ettiği bir mezardan ve mezardaki mezar taşından söz edecek. Onun Karamanoğlu Mehmed Bey’e ait olup olmadığını hep beraber o konferansta öğreneceğiz.
