TARİHTEN BİR YAPRAK

Değerli dostlarım;
Şimdi sizlere öyle bir isimden bahsedeceğim ki, kendisi Türk olmadığı halde, Türklük hayranı ve Türk'ün savunucusu, en zor anlarında yüreğiyle ve kalemiyle Türk'ün yanında yer alan, Türk'e saldıranlar arasında kendi devleti Fransa da olmasına rağmen onlara ve tüm Avrupa'ya yazdığı yazılarla karşı çıkmış, her zaman ve her durumda Türk'ün yanında yer almış, ismi Ankara ve İstanbul'da caddelere verilmiş kadirşinas, vefakâr büyük bir dost.
Asıl adı "Louis Julien Viaud" olan, deniz subayı olarak görev yaptığı Hint Denizinde bulunan "Pomare" kraliçesinin kendisine verdiği ve o adalarda yetişen ve kendisini saklayan bir çiçeğin adı olan LOTİ adını hayatının sonuna kadar tüm eserlerinde PİYER LOTİ olarak kullanarak hayata veda etmiştir.
Piyer Loti Türklüğün meşru haklarını savunurken coşar ve sel olurdu kendi milleti olan Fransa'ya karşı yazdığı yazılarından dolayı kilise tarafından afaroz edilmesine rağmen Türkün haklarını savunmaya devam etmiş ve şöyle yazmıştı:
"Sizler İstanbul'u ve Boğazları Ruslar'a terk edip kalan değerli toprakları aranızda bölüşme gizli anlaşmasıyla Türklere saldırmadınız mı? Hatta "HASTA ADAM" Adını taktığınız ve dün önünde saygı ile eğildiğiniz bu muhteşem imparatorluğunun zengin mirasına göz dikmediniz mi?
" Vatanları için, feleğin çilelelerini bağırlarına basarak kahramanca dövüşen Türklerin ortaya koydukları ulvi manzara karşısında benim yapabildiğim nedir ki? Hiç! Fakat bu yaptıklarım, gözlerimi kaparken huzur ve gururumdur.
"SELAM SANA, MİLLETLERİN EN YÜCESİ TÜRK MİLLETİ"
Evet değerli dostlarım, ne zaman Piyer Loti'den bahsetsem gözlerim yaşarır. Fakat ne acı gerçektir ki, büyük Türk dostu bu insanı kaçımız bilmekteyiz. Hangi okullarımızda, kitaplarımızda bu insandan bahsedilir. O yedi düvelin vatanımıza çullandığı zamanlarda korkmadan Türk'ün haklarının savunuculuğuna soyunan bir insanla, "Keşke yunan kazansaydı" diyen bir meczubun arasındaki fark yeryüzü ile gökyüzü arasındaki mesafe kadardır.
LOTİ'nin ilk edebi eseri Türklerin hayatını anlattığı "AZİYADE" adlı kitabıdır. Türkiye'ye ilk geldiğinde yirmi yaşındaydı. Türklerin yaşantısını ve İstanbul'u o kadar çok sevdi ki dört yıl sonra tekrar geldi ve İstanbul'da Divan yolunda, Atik Ali Paşa camii karşısında ve bugün kendi adını taşıyan cadde üzerinde ki evde oturdu. Günlerinin çoğunu Eyüp Sultan'da geçirirdi.
Sayısı otuzu aşan en ünlü eserlerini Türkiye' de yazmıştır. Loti son yıllarında yaşlı ve hasta olmasına rağmen Türklük lehindeki çalışmalarına hiç usanmadan devam etmiş ve yakın arkadaşı ve edebi şöhret olmasında büyük emeği olan "KLODE FARER"e vasiyetinde " benim yolunda yurüyeceksin, bu asil milleti, tek başına kalsanda bütün kin ve gazap dünyasına karşı müdafaa edeceksin." cümleleri, milli mücadele günlerimizde, yaslı kaplerde minnet ümidi olmuştur.
1920 yılının Ocak ayının 23. Günü İstanbul Üniversitesi konferans salonunda LOTİ ye minnet günü düzenlenmişti. Açış konuşmasından sonra kürsüye, devrin büyük kalemi rahmetli Süleyman Nazif geldi ve şu konuşmayı yaptı: "Türklerin ellerinden alınmış haklarını savunmak için aziz dostumuz Piyer Loti; senelerden beri yorulmayan, korkmayan, bitmek tükenmek bilmeyen bir azimle çalışarak, kendisini bu millet için feda etmiş ve bu yüzden o kadar çok taarruza uğradı ki, öldürmek dahi istediler, idamla tehdit ettiler fakat hiçbir caniyane tazyik onun sesini kısmaya yetmedi, hakkın vefakâr sedasını boğamadı..."
Süleyman Nazif daha sonra Loti'nin eserlerinden, Türklüğün meziyetlerini anlatan örnekleri verdikten sonra konuşmasını şöyle tamamladı:
"Türk'te, Loti'nin yürekten dile getirdiği ADALET, FAZİLET, İNSANİYET duyguları olmasaydı, bugün dünya üzerinde nice milletlerin ne adı, ne şanı kalırdı."
Süleyman Nazif'in sözleri Türk'e ve Atatürk'e dil uzatanlara atılmış bir tokat gibidir.
Konuya yarın devam etmek üzere, tüm dostlarıma, arkadaşlarıma ve öğrencilerime, hayırlı, huzurlu ve sağlıklı günler diler sevgi ve saygılar sunarım.