HOCA MAHMUT
HOCA MAHMUT MESCİDİ
Talat DURU
Hoca Mahmut mahallesinde ki Hoca Mahmut camisi tamirattan sonra büyük tahrifata uğradı. Cami tamamına yakını değişmesine rağmen, Kitabeleri ve mezarlığı yerli yerinde olması çok sevindirici. Bir vakitler kandil ve Ramazan gecelerinde, Kuyumcu Mustafa Dinç'in girişimleri ile süt ikram edilir, cemaat ta toplanarak Mevlüd'ü şerif kıraat edilirdi. Caminin gireni çıkanı eksik değildi. Sonradan zaman aşımı ile harap olmaya başlayınca hüzünlü bir şekle büründü.
mescit kendi adı ile anılan mahallededir. Sofa, Mescit, Okul olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Mescit normal bir salon büyüklüğündedir. Mimberi gayet sade ve emeksizdir. Moloz taşlardan yapılmıştır. Sofa ahşap olup bir de ufak sermahfili vardır. Okul çatıdan ibaret olup darülhüffaz denilen yer burası olmalıdır. Bu Darülhüffaz hakkında birde kitabe vardır. Şöyle denilmektedir: "Darülhüffaz sultanların yücesi, milletleri yöneten Arap ve Acem sultanlarının efendisi, Karamanoğlu Mehmet Bey'in oğlu İbrahim'in memleketi ebedi olsun. Hükümdarlık günlerinde memleket eşrafının iftihar ettiği Hacı bahşayış oğlu Hoca Mahmut izzeti devamlı olsun. Tarafından 855 yılı Rebiülahir ayının ilk günlerinde yapıldı."
bir başka kitabede, mescit harap bir durumda iken, Aşıranlı Konyalıoğlu namında bir kişi tarafından tamir ettirilerek türbenin altındaki çeşmenin masraflarını da kabullenip, bu hususta yazdığı kitabeyi çeşmenin aynalığına koymuştur. Ben Aşıranda bütün aileleri tanıdığım halde, sözü edilen Konyalıoğlu ailesini çıkaramadım.
Hoca Mahmut'un mezar taşında ölümü şöyle yazılmıştır.
Baş taşında:
İntikal el merhum em mağfur em sait
Eşşehit el rahmetullah teali el raci
Hoca Mahmut ibni Bahşayiş
Ayak Taşında:
Gelen nebiyyi Aleyhisselam
eddünya haram Ali ehlil ahire
tarihi seb in ve seba nema teb sera
Türkçesi: Esirgenmiş ve rahmet olunmuş, Mübarek şehit, Yüce Allahı'n rahmetini dileyen Bahşayış oğlu Hoca Mahmut göçtü. selam üzerine olsun. Peygamber ahiret ehline dünya haramdır. der.
Kitabeden anlaşılacağı üzere Hoca Mahmut'un babasının ismi 870 yılında ölen Bahşayiş tir.
Bir de şehit olduğundan söz ediliyor. Savaşta mı şehit olmuş yoksa tasavvufta böyle bir deyim mi var çözemedim. Hoca Mahmut'un doğumunu gösteren hiç bir kayda rastlanmadı. Karamanın Eşraf ailelerinden helvacı Nuri Tosunoğlunun ve zabıta memuru Behçet Özkaraman'ın kayın pederi Helvacı Hacı Bekir de bu mescidin mezarlığında yatmaktadır.