CEM SULTAN
Talat DURU (Makale)
Fatih Karaman diyarını oğlu Cem Sultana verdi. Cem Sultan Konya'da üç yıl kaldıktan sonra Karaman'a geldi. Şehri gezerken halkın perişanlığını çaresizliğini görüp etkilenip ağladı. Yapı olarak insaflı, insanları seven sıcak kanlı ince ruhlu bir insandı. Larende'de kaldığı dört yıl süresinde bir saray, bir bedestan, (188) bir miktarda çarşı pazar yaptı. Halkın üzerindeki baskıyı kaldırarak halkın hakkını hukukunu iade etti. Şehzade'nin iyi davranışından, şehri terk eden Karamanlılar, eski yerlerine tekrar dönerek şehri mamur edip oturdular. Ondan sonra Cem Sultan'a başka bir sancak verip, Larende'yi Sultan Ahmet'e verdiler. Sultan Ahmet zamanında daha da bir mamur oldu. Daha sonra Şehzade Mehmet'e, üç yıl kadar sonra tekrar Cem Sultan'a verdiler. Cem Karaman'da doğduğundan bu şehri çok seviyordu. Bir gün yanına adamlarını da alıp Kureyş Dağları'na ava çıktı. (189) Avlanarak yaylaya geldiler. Orada büyük bir kalabalık bulunmakta idi. Orada bulunanların Karamanoğulları efradından olduğunu öğrenince çok korktu. Meğer Kureyşoğulları Karamanoğullarını ziyafete çağırmışlar. Hep beraber eğleniyorlardı.
Kasım Bey gelenin Cem Sultan olduğunu bildi. Kökezoğlu'nu gönderip onu davet etti. Cem Sultan ilk karşılaştıkları için korktu ama çaresi de yoktu. Kaçmak bile mümkün değildi. Davete icabet gerekir diyerek Karamanoğlu'nun yanına vardı. Karaman beyleri büyük bir saygıyla karşılayıp buyur ettiler. Oradakiler Cem Sultan'ı çok beğendiler. O da Karamanoğlu'nu çok sevdi. Kırk gün eğlenip Karaman'ın meselelerini görüştüler. Ben gine padişah olursam mülkünü sana geri vereceğim diyerek Karamanoğlu'na vaatta bulundu. Karamanoğlu ile dost ve kardeş oldular. Cem Sultan saltanat sevdasına düşüp Kefeye geçti. Oradan asker toplayıp Bursa'ya geçti. Sultan Bayazıt haber alır almaz aynı mıntıkaya asker gönderdi. İki ordu Hersenk belinde tutuştular. Cem Sultan mağlup oldu. Ayağındanda yaralanıp nesi var nesi yoksa savaş alanında bırakıp kaçtılar. 14 Adamıyla Konya'ya geldi. Kasım Bey macerayı duyup, Kökez'i Cem Sultan'ı Bulgar'a getirmesi için Konya'ya yolladı. Lala Paşa Cem Sultan'a yol vermeyince, Oğuz Han ile Kökezoğlu gelerek Lala Paşa'nın ordusunu dağıtarak Cem Sultan'ı Bulgar Dağı'na çıkardılar. Cem Sultan hacca niyetlenip Karamanoğlu'ndan destur istedi. Kasım Bey yolluk olarak yedi yük akça, deve, katır verdi. Halep'e kadar 1500 askeri yoldaş yaptı. Halep'te Cem Sultan'a büyük saygıda bulundular. Cem Sultan dönüşte Bulgar Dağı'na çıktı. 24000 zırhlı asker karşıladı.
---------------------------------------
188 - Şahabettin Tekindağ tarih dergisi 13 sayı 17-18 sahife
189- Karaman'da Kureyş dağları nerde olduğu bilinmiyor. Bulgar dağı olabilir.
189- Cem Sultan Bedestanı Buğday pazarında Aktekke'nin güney doğusuna düşmekteydi. Önce hapishane, daha sonra buğday pazarı olarak kullanılmaktaydı. Üç kapısı ve içinde bir miktar dükkan vardı. 1959 yılında yol geçme bahanesiyle yıkıldı. Cem Sultan'ın yaptırdığı saray da yıkılmış olacak ki yerini mevkisini bile bilmiyoruz.
---------------------------------------
Cem Sultan, Karamanoğulları ile Bulgarda birkaç yıl kaldı. Başta Engürü savaşı gibi çaresiz davranışlarda bulundu. (Ankara Savaşı) Cem Sultan’ın firenk Ali bey derler bir Kedhüdası vardı. Kandırıp Rodosa götürüp gitti. Böylelikle Cem Sultan’ın Karaman devleti kapanmış oldu.
KASIM BEYİN KARDEŞLERİNİN VE OĞULLARININ ZEHİRLENMESİ
Sultan Selim Mısır seferine giderken 10000 Bulgar 10000 Kökezoğlu askerleri Sultan selime baskınlar yaparak büyük zayiatlar verdirttiler. Büyük miktarda para ve mal vurgunu yaptılar. Sultan Selim seferi tamam edip dönerken, Aksaray’da bir müddet yerleşerek Karaman’a asker yolladı. Şiddetli savaştan sonra şehir yine Osmanlı’lara geçti. Bu olaydan sonra Karamanoğlu buralardan gitmeyince Karaman kavmi, bize bağlı olmaz. Ne yapmamız gerekir deyince, Padişahım Bulgar bir büyük dağdır. Taşelinde öyle büyük dağlar vardır ki, Kafkaslarda bile bir eşi yoktur. O bölgenin halkı hepsi ölmeye razı olur. Karamanoğlunu ele vermezler. Karamanoğlunun yanında savaş görmüş 10000 askeri vardır. Bu ordu yüz binlik ordu ile savaşır. Ya ne yapalım bunların mutlaka yok olması gerekir deyince, Karaman bölgesini Ali paşaya verdiler. Paşa bir yıl sonra, Ramazan namında bir hainin ismi kulağına ilişti. Bu adamın Karamanoğlu bir dostluğu vardı. Hocantıoğlunu çağırdılar. Ona Karamanoğullarını tümüyle zehirlenmesini söyledi. Bu işi başarabilirse bütün Karaman’ı kendisine vereceğini söyledi. Hocantıoğlu Taşeline gidip biraz eğlendi.
Kasım beyin üç oğlu dört kardeşi vardı.Ramazan dan bir hafta evvel birkaç beyiyle Kestel yaylasına çıktılar. Birkaç gün eğlendiler.Hocantıoğlu Kasım beyin yaylaya geldiğini duyup, zehri yanına alarak Kasım beyin yanına vardı. İkram olsun diye kuzu kesip helva pişirdi. Helvayı yiyen otuz tane server, üç oğlu, bir kardeşi öldüler. Kasım beyi oğlu ve kardeşleri ile birlikte Larende de İbrahim bey türbesine defnettiler.
Kasım beyi, kardeşlerini, çocuklarını, çevresindeki muhafızları zehirleyen Hocantıoğlu kaçıp Larende’ye gelerek yaptığı işin haberini iletti. Ali paşa durumu Selim hana bildirdi. O da bunca zamandır ekmeğini yiyip, suyunu içen efendisi öldüren adamdan bize hayır gelmez deyip, Hocantıoğlunu astırdı.
Sunup camı ecel saki i devran
Anı nuş eyledi Ali Karaman
Gitti pes bunların devri zamanı
Ecel çün kimseye vermez amanı