AKIL DANE İ ŞERİFLER
Talat Duru (Makale)
Yurdumuzda epeydir sorun yaratan olaylara son vermek, ülkeyi huzura kavuşturmak düşüncesiyle görevliler halkın içinden en akıllı kileri seçerek tarihi bir vazife verildi. Görevleri, halka doğru yolu anlattıktan sonra arkamızdan gelin siz bu işe hı deyin demek. Bu seçilen kişiler akıllıda ya geride kalan insanlara ne ad verelim. İzin verinde bu sorunun karşısını boş bırakalım. Akıldanelik geçmişimizde de var ama bu adamları birileri seçmiyordu. Bunlar halkın içinden kendileri temayüz edip çıkıyordu. Aile içinde ve toplumda herhangi bir problem varsa gelin bir bilene tanışalım derler. Akıldanelik masallarımızda da yer almış. Bir padişah kızı hastalanmış. Bütün hekimler bir araya gelip çare bulamamışlar. Saraydan tellal davulunu alıp halkın içine dalar. Ey ahali duyduk duymadık demeyin padişahın kızız bilmem ne sultan bir hastalığa düçar olmuş. Çare bulana kıymetli hediyeler verilecek. Bunun üzerine akıldaneler hünerlerini bir bir gösterirler. Ama hiçbir fayda gösteremezler. En sonunda meydana bir keloğlan çıkar. Padişahın huzurunda hünerlerini sergiler. Keloğlan falan yerde bir ot var. Onu alın getirin. Kökünü şöyle yapın sapını böyle yapın diyerek bir ilaç tarifi yapar. Sultan bu yapılan ilaçtan içtikten sonra iyi olur ayağa kalkar.
Halkın arasında şöyle bir hikaye söylenir. Evin birinde küpün tabanındaki bulgurları yemek için başını küpe sokar. Sokar ama başını küpten bir türlü çıkaramaz. Ev halkının bütün uğraşıları boşa gider. İnek sahibi ne ineğe kıyabiliyor nede küpe. Konu komşu gelip uğraşırlar ama boşuna. Adam düşünür taşınır en sonunda evin akıllı gelini aklına gelir. Benim akıllı gelinimi getirin o bu işe çare bulur der. Gelin gelir kasap çağırın der kasap gelir ona ineği kesmesini söyler inek kesilir. Çevresindekilere de küpü kırın der küpte kırılır. Gelin yahu şuna da akıl erdiremediniz mi diye çıkışır. Ama inekte küpte gider. Yalnız küp kırılsaydı inek kurtulacaktı.