Uzm. Dr. Lütfiye AÇIK
*Alzheimer Hastalığı (AH), günümüzde dünya genelinde yaşlılık döneminde ortaya çıkan demansın (bunamanın) en sık görülen nedenidir. Önemli bir toplum sağlığı sorunudur. 65 yaş üstünde her 100 kişiden 8‘i, 85 yaş üstünde her 100 kişiden 15’i AH tanısı alıyor. Yaklaşık 100 yıl önce ilk olarak bir hastada tanımlanmıştır. Nedeni beyin hücrelerinde (NÖRON) olan bozulma ve beyin dokusunun küçülmesidir.
AH oluşmasında risk faktörleri vardır. İleri yaş en önemli risk faktörüdür. Ailede demans öyküsü olması, APOE4 geni varlığı, Down sendromu, düşük eğitim düzeyi, geçirilmiş ciddi depresyon, geçirilmiş ciddi kafa travması, damar hastalığının varlığı gibi risk faktörleri mevcuttur. Kadınlarda daha sık görülse de bunun nedeni kadınların yaş ortalamasının yüksek olmasıdır. Ancak ileri yaş döneminde cinsiyet farkı yoktur. Alzheimer hastalığında genetik geçiş az bir grup için geçerlidir.
Alzheimer hastalığında en belirgin şikâyetler HAFIZA ile ilgilidir ve hastalarda özellikle yakın hafıza kaybı mevcuttur. Hafıza kaybı kaçınılmaz şekilde ilerleyicidir. Yakın zamanda meydana gelen olaylar unutulur. Çocukluk dönemine ait anılar ve bilgiler çabuk hatırlanırken, sabah olan ya da geçen hafta olan olaylar hiç hatırlanmayabilir. Para hesabını yapamamak, para kaybetmek, sık sık aynı soruları sormak, kelime bulmada güçlük çekmek, eşyaların yerini unutmak ya da eşyaları uygunsuz yerlere koymak (cüzdanı banyo dolabına koymak gibi) gibi davranışlar görülebilir. Davranış ve uyku bozuklukları, hayal görmek, şüphecilikte artış, kişilik değişiklikleri, içe kapanmak, bunaltı gibi psikiyatrik şikâyetler belirgin olabilir. Kişi daha önce keyifle yaptığı ev işleri ve hobilerini yapmaktan imtina edebilir veya yapamayabilir. Kişisel bakım ve temizlik de yetersizlik olabilir. Daha önce çok titiz olan kişi banyo yapmayı ihmal edebilir. En önemli konu bu şikâyetlerin herhangi birinin varlığı ile birlikte kişinin günlük yaşantısının etkilenmiş olmasıdır. Bu şikâyetleri mevcut olan hastalar öncelikli olarak Nöroloji bölümüne başvurmalıdır.
Bu belirtilerle nöroloji uzmanı tarafından gerekli testler ve tetkikler yapılan hastaya AH tanısı koyulursa hastanın durumuna göre gerekli ilaç tedavisi başlanır. Alzheimer hastalığın da kullanılan ilaçlar hastalığı yavaşlatmakta etkilidir. AH’nın tam olarak tedavisi bulunmamıştır. Tüm dünyada ilaç tedavileri ve diğer tedavi alternatifleri üzerinde çok çalışılmaktadır. Yakın gelecekte moleküler tedavi seçenekleri ya da önleyici tedavilerin olması muhtemeldir.
AH tanısı alan bir hasta için, ilaç tedavisiyle birlikte bakımından sorumlu aile bireyleri ve bakıcılar da artık tedavinin bir parçası olacaktır. Hafif, orta ve ileri düzeyde demans hastaları için tedavi ve bakım ihtiyaçları için pek çok uzmanlık alanı (kardiyoloji, enfeksiyon hastalıkları, geriatri, fizik tedavi, dahiliye, cerrahi branşlar) birlikte çalışır. Son dönem hastalar yatalak olarak yaşamını devam ettirir ve çoğunlukla enfeksiyondan kaybedilir.
AH önlemede en etkin yollar: Sağlıklı beslenmek, egzersiz yapmak, rahat uyumak, stresten biraz uzak kalabilmek, kitap okuma alışkanlığı edinmek ve güzel sosyal bağlar kurmaktır.
Yorumlar
Kalan Karakter: