Azerbaycan'da Karaman Köyleri ve Kardeş Şirvan Şehri'nin Karamanla Bağları

İnsanın etkilendiği bazı anlar ve durumlar vardır. Bunlardan bir kaçı geçen yıl Azerbaycan Şirvan Aşağı ve Yukarı Karaman köyleri ve burada gördüklerimdi. Şikari Tarihinde iki yerde Karamanlıların, Şirvan Elburuz Dağlarından geldiği yazılı idi. Gerçekten de Elburuz Dağları bu bölgenin güneyinde Hazar Denizi'ne paralel olarak İran, Türkmenistan ve Afganistan'a kadar devam eden dağ silsilesidir. Bu bilgi ile gitmiştim. Aşağı Karamanlı Köyünde ilk olarak eski bir Cami görüp ilk oradan başlamıştım. Caminin arka tarafı ise mezarlıktı.
Camide beni etkileyen ilk şey, imamın vaazda anlattığı ve ders verdiği Elmalılı Hamdi Yazır’ın Kur'an-ı Kerim Meali idi. İkincisi, mezarlıkta bulduğum Karamanlı bir dededen buranın hikayesini dinlemek olmuştu. Ben sormadan ilk anlattığı şey ise bu eski yapının cami olduğu, Rusların işgalinden sonra burasının okula çevrildiği ve 1992 yılında tekrar camiye çevirdikleri idi. Cami avlusunda bu köyden şehit olan bir asker için anıt şadırvanlı havuz ve mezarlıkta ise mezarı vardı. Ama caminin karşısında ana yol kenarına ise şehitlerin resimleri altta dizilmiş ve üstte “HER ŞEY VATAN ÜÇÜN” yazısı idi.
Demek ki, bu söz burada da kullanılıyordu.
Dönüşte Şirvan'a uğradım. Burada şehrin içinde evlerin yanında petrol çıkaran deve boyunlarını gördüm. Şirvan'dan çıkarken yol üzerinde bir levha dikkatimi çekti.”NEVAHİ” evet dedim Şikari tarihi bir kez daha doğru olduğunu kanıtladı. Çünkü Karamanlıların Ermenilerden ilk aldıkları yer Ermenek idi ve bunun hemen yanında Güneyyurt dolayları tarihi kayıtlarda “Nevahi” olarak geçmekte idi. Ben her zaman ülkemizdeki yer isimlerinin hiç bir zaman rast gele verildiğine inanmıyorum. özellikle değişmeyen eski isimlerin.
Buradan Bakü'ye kadar düşündüğüm tek şey vardı. Neden biz Karamanlılar olarak özellikle Karaman Belediyesi kendi geldiği yerlerin şehri olan "ŞİRVAN" şehrini kardeş şehir olarak ilan etmiyordu. Bunda bizlerinde sorumluluğu vardı. Bilgilendirme yapıp teklif etmemiştik. Gerçi tamda bu yıl Azerbaycan'ın Şeki şehrini kardeş şehir ilan etmişlerdi. çok güzel bir gelişme idi aslında. Ama kayıtlarda geçen ve Karamanoğlu Mehmet Bey'in Konya'daki Selçuklu Sultanına cevabı netti ve şöyleydi:
"Sen ‘Alâüddin bin Keykubâd bin Keyhusrev bin Kılıc Arslan bin Ertuğrul bin Âl-i Selçuk isen, ben dahi Oğuz Hân bin Gelencân ibn Alp Arslan bin İbrahim Hân, Sa’adeddin, Nûreddin, Karaman Hân bin Mehemmed Hânım; hân oğlu hânım. Şirvân Kûh-ı Elburuz’dan gelmiş idi benim aslım."
Şimdi bu bilgiler ışığında ŞİRVAN Şehrini kardeş şehir olarak görmek istememiz hayal olmasa gerektir.
KAYNAKLAR:
1-Metin Sözen, Şikari Tarihi, 2005, s.124
2- M. Mesud Koman, Şİkari’nin Karamanoğulları Tarihi, s.11, s. 38