Nihayet Medine’den ayrılık saati gelmişti. ziyaretçi kardeşlerimiz buruk bir hüznü tatlı bir sevinçle, Allah Resulünden ayrılmanın elemini, “zuyufür Rahman” Rahmanın misafiri olmaya aday olacakları için benliklerini saran bir sevinci beraber yaşıyorlardı. Merve kafilesi olarak saat onda hareket edecektik. Sekiz civarında valizleri indirmeğe başlamıştık ki elektrikler kesildi ve bir buçuk saat kadar gelmedi. Eşyasını erkenden indireler sevinirken bizim gibi 12, 13 kat inecek olanları bir telaş aldı ayağına güvenenler yaya indiler. Beklemekte karalı olmama rağmen dayanamayıp iki defa inip çıkınca Parkinson hapları tesirini kaybederek dilim ve hareketim donuklaşarak yola çıktık. Medine hatıralarını başka güne bırakarak Mekke yolculuğumuzu Zül Huleyfe denilen yerden itibaren anlatmağa çalışacağım. Burası Medine ye on beş km. uzakta Mekke güzergahında bir yer olup, hacıların ihramlandıkları yerdir. Peygamberimiz Hz. Aliyi oraya kuyular açması için gönderdiğinden dolayı oraya “Âbarı Ali de denir. Esasen Kâbe'yi merkez olarak alan dinimiz ondan sonra harem sınırını belirler. Doğuda Cı’rane batıda Hudeybiye (her ikisi de 25 er km'dir), güney ve kuzeyde ise otuz km. çapında söbü şekilde çizilen yerin iç kısmı harem mıntıkasıdır. Harem Arafat hariç hac yapılan ve hac kurbanı denen hedy kurbanının kesileceği yerlerdir. Harem sınırını önce İbrahim peygambere sonrada Muhammed (sav.) e öğreten Cebrail’dir. Güneyde Mekke ye 160 km uzakta Yelemleme, doğuda 94 km. ile Zaii Irk, kuzeyde 454 km. ile Zül Huleyfe ve 194 km. ile Cuhfe arasında kalan sınıra Hil bölgesi denilir. Ama Peygamberimiz batı sınırını hiç bahsetmiyor. Ama doğu sınırı 94 km. olarak belirlediğine göre doğusu 100 km. olan kızıl deniz olunca denizi geçenin geçtiği yer olur. İşte bu yerler ve ya o çizgiler ufuklarda gelen her Müslümanın ihramsız geçmesi yasaktır, bir ceza kurbanı keser ve ya geri döner ve ihramına tekrar başlar. İhram ne demektir? İhrama girmektir, şeklinde verilen cevapla ihram anlaşılmaz. İhram Yasaklı bölgeye girmek anlamınadır, hem de hürmetli bölgeye girmektir. Yani oranın yasakları o bölgenin saygınlığını korumaya yöneliktir. Yalnız ecdadımızın haram kelimesini harem okumaları çok güzel bir buluş olup Hareme haram dememiş oluyorlar, üstelik ra harfinin kalın harf olmasına rağmen. Bu yerleri izah etmeyecektim, zira hac hatıraları diye başlamıştım söze, Hislerime tercümanlık yapacaktım. Ama gördüğüm ve yaşadığım öyle olaylar var ki beni bunları yazmaya mecbur bıraktı. Bunlarında duygusallıkla alakalı olsa da ilmi tarafı üstün gelen konulardır.Muzaffer CAN