Yunus
Emre’nin en çok bilinen ve 01.01.2009 itibarıyla dolaşıma çıkan 200 TL’nin bir
yüzünde yerini alan portresini çizen Ayhan Pilton Kayalı Hanım’a karaman Tanıtım Platformu (KARTAP) tarafından ulaşıldı.
İşte KARATAP’ın Ahan Hanım ile yapılan Söyleşisi
KARTAP: Merhaba
Ayhan Hanım. Öncelikle söyleşi talebimizi geri çevirmediğiniz için teşekkür
ederiz.
A.P. KAYALI: Asıl
ben size teşekkür ederim. Bunca yıl sonra bana güzel bir süreci anı olarak
tekrar yaşattınız. Çok sevindiğimi ve duygulandığımı belirtmeden geçemeyeceğim.
KARTAP: Süreç
demişken -malum esas konumuz da bu- bize kısaca Yunus portresinin hikâyesini
anlatabilir misiniz?
A.P. KAYALI: 1965
yılıydı. Karaman Kız Sanat Enstitüsünde resim öğretmenliği yapıyordum. O yıl
Dil Bayramı ve Yunus Emre’yi Anma Şenlikleri yapılacaktı. Şimdi adını
hatırlayamadığım dönemin kütüphane müdürü, benden şenliklerde kullanmak üzere
bir Yunus Portresi çizmemi istedi. Ben de kabul ettim. Kabul ettim ama nasıl
bir resim çizeceğim konusunda hiçbir fikrim yoktu. Biraz araştırma yaptım;
fakat çizilmiş hiçbir Yunus portresine rastlamadım. Bunun üzerine kütüphane
müdürüyle birlikte bir araştırmaya girdik. Ulaşabildiğimiz kaynaklardan,
Yunus’un görünüşüyle ilgili bilgi ve ilham verebilecek olanları topladık. Bir
oda dolusu doküman topladığımızı hatırlıyorum. Bunları tek tek taradık. Ben
öğrendiğim her şeyi hayal dünyamda görüntü olarak biriktirdim. Oldukça yoğun ve
hummalı bir süreçti. O günlerde tek düşündüğüm bu portre olmuştu. Neticede tüm
biriktirdiklerim kalemimden ve fırçalarımdan böyle bir portre çıkardı.
KARTAP: Peki
resminiz nasıl karşılandı?
A.P. KAYALI: İşte
tüm yorgunluğuma değen sonuç da bu oldu. Resim çok beğenildi. O seneki
şenliklerde mendil ve fular üzerine basıldı. İlerleyen zamanlarda da pul olarak
basıldı. Daha sonra da 200 TL’nin bir yüzünde yer aldı. Bu da beni çok
duygulandırdı.
KARTAP: Resmi
oluştururken daha doğrusu ayrıntıları belirlerken kaynaklardan elde ettiğiniz
bilgilerin size nasıl yol gösterdiğini şöyle bir örnekle anlatabilir misiniz?
A.P. KAYALI: En çok
hatırımda kalanı anlatayım o zaman. Hakkında bir sürü bilgi edindiğim Yunus bir
derviş olarak öncelikle zayıf yüzlü olmalıydı. Malum çok geziyordu ve hem
felsefesi hem uzun gezileri sebebiyle beslenme düzeni yoktu – ben öyle düşündüm
yani-. Fakat bir kaynaktan zikir törenlerine çok katıldığını öğrenmiştim. Zikir
ayinlerinin insanın boyun kaslarını geliştirdiği malumunuz. Ben de Yunus’un
yüzünü zayıf çizerken boyun kısmını yüzünün aksine kalın ve kaslı tasvir
etmenin uygun olacağını düşündüm ve öyle çizdim. Resme dikkatli bakarsanız bu
ayrıntıyı fark edeceksiniz.
KARTAP: Konuyu
araştırırken bu süreçte sizi üzen bir şey olduğunu öğrendik. Sakıncası yoksa
bunu da paylaşabilir misiniz?
A.P. KAYALI: Evet,
beni üzen bir şey oldu ama elde edilen güzel sonuçlara baskın çıkmadı. Yunus
portresi ortaya çıktıktan sonra Karamanlı gazetecilerden biri mensubu olduğu
gazetede resmi övmekle birlikte çizim sürecini bir rüyaya bağlamış. Güzel bir
hikâye olmasına rağmen bunca çalışmanın ve emeğin bir rüyayla ürüne dönüşmüş
gibi gösterilmesine doğrusu bir hayli içerlemiştim.
KARTAP: Ayrıldıktan
sonra Karaman’a tekrar gelmişsiniz Ayhan Hanım? Sizi tanıyan oldu mu ve nasıl
karşılandınız?
A.P. KAYALI: Evet,
geldim. Dört yıl önce geldim. Ne yazık ki o zamanlardan tanıdıklarıma pek
ulaşamadım. Özellikle Yunus resmini çizerken tanıştığım ve desteğini gördüğüm
Talat Duru’yu da görmek istedim. Soruşturdum, oğlu Rıza Duru Bey’e ulaştım. Ama
Talat Bey’in vefat ettiğini öğrendim. Gerçi Rıza Bey sağ olsun beni çok içten
karşıladı ve güzel ağırladı ama Talat Bey’in vefatına çok üzüldüm. Kendisi çok
beyefendi biriydi. Sanata ve sanatçıya değer verirdi. Allah rahmet eylesin.
KARTAP: Biz de
size Rıza Bey aracılığıyla ulaştık zaten Ayhan Hanım. Bu sebeple kendisine
buradan teşekkür ediyoruz. Karaman’la böyle özdeşleşen bir eser
bıraktığınız için kartap olarak tüm hemşerilerimiz adına size de
teşekkür ediyoruz. Bildiğiniz gibi Unesco bu yılı yunus emre Yılı olarak
belirledi. Bu konuda söylemek istediğiniz bir şey var mı?
A.P. KAYALI: Ne
diyebilirim. Koca Yunus dünyada hak ettiği yeri buldu. Bir Yunus sevdalısı
olarak bana da gururlanmak düşer.
KARTAP: Bizi
kırmadığınız için tekrar teşekkür ediyor ve Karaman’dan saygı ve sevgiler
gönderiyoruz.
A.P. KAYALI: Ben de
hatırlandığım ve arandığım için size teşekkür ediyorum. Çok mutlu olduğumu
tekrar belirtmek isterim. Benden de tüm Karaman’a selam söyleyin.
Çok güzel bir röportaj olmuş.Tebrik ediyorum. Sn.Ayhan PİLTEN hocamız bizimde ikametgah ettiğimiz Külhan Mahallesin'den yakın komşumuzdu.Kendisini Fotoğraflardaki gibi son derece güler yüzlü,konuşkan birisi olarak hatırlıyorum. Bu çizimi ile Yunus Emre'yi tüm insanlara daha bir yakınlıştırdı,tanıttı..Emeğine sağlık.Kendisine saygı ve şükranlarımı sunuyorum. Bu konunun gazete haberini yapan merhum Birol Abiye'de Allah'dan rahmet diliyorum.Işıklar içinde uyusun. Ecz.Mesut ÇETİN