Konumuz: DEPREM MİMAR CELİL EVCEN "KOLON KİRİŞ VE DÖŞEMELERDE MEYDANA GELEN ÇATLAKLAR ÖNEMLİDİR"

Haber-Röportaj: Yasemin KÜÇÜKCİCİBIYIK Deprem felaketiyle birlikte en sık duyduğumuz cümlelerden birisi şu oldu “Kitabına göre yapılsaydı yıkılmazdı” Konumuz: Deprem röportaj dizimizin bugün ki konuğu KARAMAN Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu üyesi Mimar Celil Evcen. Mimar Celil Evcen ile deprem, düşündürdüklerini ve Karaman’ı konuştuk. -Yasadığımız yüzyılın felaketi ile aklımızda hep aynı soru var! Yaşadığımız evlerin depreme dayanıklı olup olmadığını bir deprem deyimi olan kitabına göre yapılıp yapılmadığını nasıl bileceğiz Sayın Evcen? Celil EVCEN: Öncelikle ulusumuza baş sağlığı ve yaralılara da acil şifalar diliyorum. Çok büyük bir afet yaşadık biz buralarda bile çok etkilendik, bölgeye bizzat gidip gelen birisi olarak felaketin boyutları çok yüksek. Şimdi sorunuzun cevabına gelirsek Yasemin Hanım; Yaşadığımız evlerin depremden etkilenip etkilenmediğini anlamak için mimar, mühendislerce evimizin kolon kiriş döşeme ve duvarları detaylı bir şekilde incelenmeli eğer ihtiyaç görülürse lisanslı kurum ve kuruluşlardan risk analiz raporu hazırlanmalı kitabına göre yapılıp yapılmadığı bu şekilde anlaşılmış olur. -Deprem yönetmeliği 2000’de yürürlüğe girdi ve binalar buna göre yapılmaya başladı. Bununla birlikte yapı denetim sistemi devreye girdi. Yani binaların yapım süreci mühendisler tarafından denetlendi. Peki bunca ev, yuva neden enkaz oldu sizce? Celil EVCEN: Deprem yönetmeliği 17 Ağustos 1999 sabahı saat 3:02’de meydana gelen Gölcük depremi sonucunda uygulanmaya başlanmıştır. Karaman‘ımızda denetim mekanizması düzgün bir şekilde yapıldığını düşünüyorum yapı denetim sistemi 01 Ocak 2021 tarihinde uygulanmaya başlamıştır, yıkılan binalarda bence sadece yapı denetimi ile alakalı bir sıkıntı görünmemekte yapı denetime gelinceye kadar buraların imar konusu, kaç kat yapılacağı ve buna benzer detaylar idare tarafından belirtilmektedir. Bunlar göz önüne alındığında 3-4 kat yapılması gereken yerlere 16-17 kat binalar yaptırılmış ve bunun sonucunda çok büyük bir yıkım meydana gelmiştir. -Karaman’ın zemini konusunda hep çok sağlam, kayalık zemin ifadelerini duyarız. Oysa zemin her 20 metrede bir değişebiliyormuş. Karaman’ın zemini ne kadar sağlamdır?  Depremde yıkılan binalarda zemin ne kadar etkilidir? Celil EVCEN: Öncelikle ülkemizin en sağlam yerinde kalıyor olmamız bizler için sevindiricidir. 99 depreminden itibaren Karaman Belediyesi bu konu ya çok titiz bir çalışma yaparak parsel bazında jeolojik etüt raporları yaptırılmış buna göre statik projeler hazırlanmıştır. Örnek verecek olur isek 400 m2 bir parsel de örneğin 6-7 tane sondaj yapılmakta zemin değerleri buna göre hesaplanmaktadır.Tabiki zemin çok önemlidir ama bu zemine uygun temel seçimi daha önemli hale gelir. Hatay’daki yaptığımız incelemelerde de gördüğümüz gibi binaların devrilmesinin başlıca sebeplerinin başında temel seçiminin yanlış yapılması gelmektedir. Pek çoğumuzun oturduğu binalarda zamanla ince de olsa çatlaklar oluştuğunu görüyoruz. Bu bize nasıl bir mesaj veriyor Sayın Evcen? Size göre tehlikeli çatlak hangisi, bir de biz güvenilir denetimi nasıl yaptıracağız? Celil EVCEN: Genelde binalarımız B/A/K şeklinde yapıldığından duvarlar bölücü eleman görevi görmekte yani taşıyıcı bir unsur değildir bundan dolayıdır ki duvar örgüsü sırasında iyi örülmeyen duvarlarda kılcal çatlaklar görülmektedir bunlar çok tehlikeli değildir. Bizim tehlikeli çatlaklar dediğimiz kolon kiriş ve döşemelerde meydana gelen çatlaklar önemlidir incelenmesi gerekir ve gerekli müdahaleler yapılıp güçlendirilmesi önerilmektedir. Türkiye depremle birlikte sismik izolatörleri de konuşmaya başladı. Binalara yapılmama sebebi nedir? Çok mu maliyetli? Binalarımızı sonradan güçlendirmek mümkün müdür? Celil EVCEN: Deprem İzolatörlerinin kullanımını genellikle şehrimizde köprü ve kavşaklarda görmekteyiz. İzolatörlerin maliyetine gelecek olursak tanesi kolon başı 4.000 Euro civarında bir maliyeti bulunmakta normal çift daireli bir binada 90.00 Euro bir maliyeti vardır. Bence acilen geleneksel yapı formuna dönmeliyiz. Çok katlı kesinlikle terk etmeli 3-4 katlı binalarda çözümler üretmeliyiz. Böylelikle daha güvenli binalarda otururuz diye düşünüyorum. Binalarımızı yıkıp yapmaktan ise güçlendirmek tabii ki daha ekonomiktir çok güzel güçlendirme projeleri yapılmıştır bunların örnekleri mevcuttur. -Depremin düşündürdüklerinden birisi de Karaman’ın deprem riski düşük iller gurubunda olması sebebiyle iç göç alacak olması... Bu konudaki düşüncelerinizi merak ediyorum. Celil EVCEN: Tabi söylediğiniz gibi Karaman deprem riski düşük illerin başında geliyor. Planlı bir şekilde stratejik önemli yatırımları şehrimize çekebiliriz isek bu bizim ve kentimizde yaşayan insanlar için iyi olacağını düşünüyorum, tabi bu bir plan ve program dâhilinde olması gerekir. Şunu da söylemden geçemeyeceğim belli bir kesimi suçlamak bize hiç bir şey ifade etmez bizim mantalitemiz değişmeli ve herkes işini iyi yapmalı diyorum ve bir daha İMAR BARIŞLARI çıkmaması diliyorum. -Teşekkür ederim Sayın Evcen, son olarak söylemek istediğiniz bir şey varsa... Celil EVCEN: Ben teşekkür ederim Yasemin Hanım. Depremi gündemimizde ulusça milletçe tutmalıyız. Deprem bu ülkenin kederi olmamalıdır, inşallah bir daha böyle bir acı yaşamak zorunda kalmayız diyor, bu duygu ve düşüncelerimizi paylaşma imkânı veren Uyanış Gazetesi’ne sizin aracılığınız bir kez daha teşekkür ediyorum.