Karaman'ın Eski Sözleri ve Deyişleri - 4
Bu sözlerin çoğu benim çocukken Karaman’da duyduğum sözler ve ben bir Karamanlı olarak bunları yazmadan edemedim efendim. Birde eski Karamanlılar ‘e’ yi ‘i’ olarak ‘k’ yi de ‘g’ olarak kullanıyorlardı.Örneğin: Kardeşim yerine ‘Gardaşım’ ‘Ne yapacaksın’ yerine ‘nörecen – nidecen’ derlerdi. Kültürel geçmişimizi yaşatmak ve anmak gayretiyle yazdım derledim bunları, tüm Karaman halkına selam ve saygılarımla armağan ediyorum efendim. O Ordumuz çok. Kimsemiz yok.Otur gelin otur. Dokuz ineğin boku yatır.Oturduğu ahır sekisi çağırdığı İstanbul türküsü.Oğlan babadan öğrenir sofra düzmeyi, kız anadan öğrenir sokak gezmeyi.Oğlan yedi oyuna gitti, çoban yedi koyuna gitti.Oynayamayan gelin yerim dar der. *Oğnük: ÖnlükOmaç: Yumurtalı ekmekli yağlı yemekOnculayın: O kadar çokOosür. ÖksürOrtaam: OrtağımOluum: OğlumÖÖlek mi, görek mi?Öldüründe gurtulak.Öfke gelir göz kızarır, öfke gider yüz kızarır.Önce bol bol yiyen sonra bel bel bakar.Öz ağlamazsa göz ağlamaz. *Öllüyün körü: Öfkelenince söylenirdiPPancarda girdi okkaya, eşekte gitti Mekke’yeParasız dellal bağırmaz. *Paltu: PaltoPambık: PamukPanga: BankaPantul: PantolonPel pelbakmak: Aptalca bakmakPeşkir: HavluPırtı: ÇamaşırPiskevit: BisküviSSana vereyim bir öğüt kendi ununu kendin öğüt. Sap kabarır. Sahibi kubarır.Sağ baş yastık istemez. Saygı sayana, terbiye alana göre. Sel gibi gelip kum gibi kaldı. Serçenin gönlünden şahinlik geçer.Sen bilirsin deyince akan sular durur.Senden yumurta alan sarısını bulamaz. Seyrek varırsan dostuna kalkar ayak üstüne. Susuzluğundan yayılamaz. Sütlü koyun sürüden ayrılmaz.Süpürülmedik eve görülmemiş misafir.Sıpalı eşek yığın dağıtır.Sıcaktan adam ölmez. Kişizadeden zarar gelmez. Seversen oğlunu sev, kız kendini sevdirir.Sıçanın geçtiğini aramam da, yol olur kalır.Sıkça varma dostuna, kalksın ayak üstüne.Sırtımda yumurta kefesi yokya.Sinek pis değil ama mide bulandırır.Su bulanmayınca durulmaz.Sonradan görmüş, dininden dönmüş.Sorma kişinin aslını, sohbetinden bellidir.*Sandelle: SandalyeSeğirtmek: KoşmakSıtkım sıyrıldı. Soğudum, tiksindimŞŞehire habere gider, köy haberiyle gelir. *Şaplak: TokatŞaklamak: ortasından bölmekŞipidik: TerlikTTatlıya yakışmaz soğan; dayısını beğenmez yeğen.Tarlanın taşlısı kızın kaşlısı.Taşıma su ile değirmen dönmez.Taş ol da baş yar.Tahsil cehli getirir, insanlık öğretmez.Tilki tilkiliğini bildirinceye kadar post elden gider.Tok köpek sert osurur. *Şebit: Yufka ekmekTas: MaşrapaTemel: Bahçe duvarıTerezi: TeraziTefder: DefterTehne: TenhaTükan: DükkânTığteber: BomboşTosbağa: KaplumbağaUUcuzdur var bir illeti; pahalıdır var bir hikmeti.Unu eledik eleği duvara astık.Ustamın adı hıdır, elimden gelen budur.*Uğunmak: Nefesi kesilmekUh Ülen: Pişmanlıkta söylenirUrba: ElbiseUrgan: Yün halatUyku semesine: UykuluVVarken bol bol yer, yokken bel bel bakar. Veresi deyince alasım geldi, alacaklı gelince kaçasım geldi.Vurdun mu öldür. Verdin mi güldür.*Vasait: AraçVah diyvirdim guzum guzum: Ben sana söyledim kuzumvaahh dimişsiim: DediydimVazırdama. Fazla konuşmaVelesbit: BisikletViliii: Şaşkınlık ifadesiYYaralı parmağa bile çöğdürmez.Yaptığı yenir, diktiği giyilir.Yal yiyen it, yüzünden belli olur.Yan yatan da yer bir ekmek çamura batan da.Yazın yaşa kışın taşa oturulmaz.Yazın padişahın devesi bile yalınayak gezer.Yazın ayransız, gışın yorgansız yola çıkma.Yazın dağlar misafir alır.Yazın kölge iyi olur, hoş olur; gışın çuval boş olur.Yatan aslandan gezen çakal iyi olur.Yıkık değirmende kırk yıl yatar.Yüz verdik astarını ister.Yedir beni öğeyim seni.Yöğrük at yini gendi artırır.*Yanpiri: Yan yan yürümeYat geber ekmeği yemek: Gece uyumadan yenen yemekYazı Yaban: Yerleşim yeri dışıYirik: YırtıkYiter: YeterYuka: İnceYunak: Yıkanılan yerYunmak: YıkanmakYük eşeği gibi çalıştım: Çok çalıştımZZüğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak iyidir.*Zerhoş: SarhoşZıttına gitmek: HoşlanmamakZibil: Çok fazlaZoba: SobaKIZINCA SÖYLENEN SÖZLER, İLENMELER:Zavalına dikil emiŞisti geberiseceneNaha ettiğin edecen iş ellere galsın başına türlüşler gelsinEllere galasicaGara gelinler ol inşallahGıvradı gineHele matcalıya bak heleVurgunu yingelesiceGiz assa bi segidiver gel heleAdın ellere galaNaa ışallah gidişn olsunda gelişn olmasn imiiiElinde başlı galsın...Boyun devrilsinZukkum içDevrece dönesice : işlerin ters gitsin (SON)