Karaman'ın Eski Sözleri ve Deyişleri - 3
Bu sözlerin çoğu benim çocukken Karaman’da duyduğum sözler ve ben bir Karamanlı olarak bunları yazmadan edemedim efendim. Birde eski Karamanlılar ‘e’ yi ‘i’ olarak ‘k’ yi de ‘g’ olarak kullanıyorlardı.Örneğin: Kardeşim yerine ‘Gardaşım’ ‘Ne yapacaksın’ yerine ‘nörecen – nidecen’ derlerdi. Kültürel geçmişimizi yaşatmak ve anmak gayretiyle yazdım derledim bunları, tüm Karaman halkına selam ve saygılarımla armağan ediyorum efendim. HHabada bir, dibada giyene; gözel de bir, çikin de bir sevene; acı da bir, datlı da bir yiyene.Hileden onsaydı, fare onardı.Halının tozu ile delinin sözü hiç bitmez.Hay hörümüş, hörümüş. İnce kalın birimiş.Ben öyle sanıyordum ama öyle değilmiş. Her gördüğün zengini baba; her gördüğün sakallıyı dede sanma.Hayvanın alası dışında, insanın alası içinde.Hesapsız kasap, ya bıçak kırar, ya masat.Hırslı yaşayan mutluluk göremez. Hamama gider kurnaya, düğüne gider zurnaya aşık olur. Hasmın karınca da olsa, merdane bil hor görme. Herkesin Allahı var, şeytanın da var. *Habe. İki gözlü torbaHacemmi: Hacı AmcaHarar: Büyük çuvalHaran: KazanHaçcabaa, mantunu çıkar: Hatice abla mantonu çıkarHayat: AvluHazaar: GalibaHelke: KovaHeye: EvetHoranta: Ev halkıHovkene sahibol: Öfkeni kontrol etHökele: UkalaHısım: AkrabaIIslık eşeğin yaylasıdır.Islanmışın yağmurdan korkusu olmaz.*Ibrık: SürahiIcık: AzIrgalamaz: İlgilendirmezIrsız: Arsız, terbiyesizIscak: Sıcakİİçi beni dışı seni yakar.İki kaptan bir gemiyi batırır.İnanma dayına ekmek al yanına.İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez.İyi oda, hoş oda, içi dolu boş oda.İnsanin yere bakanıdan, suyun ağır akanından kork.İnsan çiğ süt emmiştir.İp koptuğu yerden ulanır.İs yanına varanda is, mis yanına varanda mis kokar.İte dalanmadan çalıyı dolan. İt kuyruğuna buyurur kuyruğu da ite.İki taşar bir coşar, güzelin aşı tez pişer.İstanbul’dan gelen eşek kırk gün at gibi gezer.İtin aklı eksiği baklavadan pay umar.İnek almıyor, dana emmiyor.İnsan el içine iki defa çıkar. Biri düğünde diğeri de ölümde.İki kaptan gemi batırır. İp koptuğu yerden ulanır. Diken battığı yerden çıkarılır. İt bu bir kapıda beslenir, başka kapıda ürer. İt iti buyurur, it de kuyruğuna, kuyruk da kalkmaz tap tap vurur. İtle yatan pire ile kalkar.İt takkeyi nitsin. Tingilderken düşürür.*İcicik: Çok az, minnacıkİiii: Ne diyorİşgillenmek: Şüphelenmekİlağan: Leğenİlistir: Kevgirİrahat otur, iğreti gibi durma: Rahat oturİrin: İltihapİkrah etmek: TiksinmekKKaraman okkası çelebi lokması.Karnın doymazsa gözün doysun.Karanlıkta göz kırptığını nereden bileyim?Kıratın yanında eğleşen ya huyundan ya tüyünden.Köpekten toklu olmaz.Kör atın kör alıcısı olur.Kafa dolu beyin boş. Tut kulağından çifte koş.Kara kazanın yanına varma, karası bulaşır.Kepeğe katsan it yemez, arpaya koysan at yemez.Kurt koyunun pahalı olduğunu bilmez.Kalbur suya gitti gör ki ne getire.Kargalar olmazsa tilkiler aç kalır. Kılavuzu karga olanın burnu boktan kurtulmaz. Köpek döğenin ığh diyicisi.Kuruya kurt düşmez.*Karık: Bahçede ekim için oluşturulan alanKaynata: KayınpederKeleş: YakışılıKenef: TuvaletKertik: ÇentikKırık: Birinin aşkı, dostuKıt akıllı bu: Az akıllıKıyat: KağıtKoselme: SinmeKufür Kufür: Serin esintiKüllük: Küllerin döküldüğü yerLLaf geldi gediğine, darılma dediğimeLeylek benim neden kuşum, yazın gelir güzün gider.*Lalin: NalinLaf avurtmak: Laf karıştırmakLaylon: NaylonLedaal mi: Öyle değil miLoğtaşı: Dam toprağını sıkştıran silindir şeklindeki taşMMalı, hayvanı hak alarak güderler. İnsanı ise haksız güderler.Melesem etim yenirMüslüman guşusun kilisede ne aran, gâvur guşusun, putun üstüne ne işen?*Maarisem: MeğerseMaşşallah: MaşallahMaşallah sipa nin dadına gııı: Bebek severken söylenirMalamat etme: Mahcup etmeMertek: Tavan örtmekte kullanılan kısa ağaçlarMezer: MezarMıh: ÇiviMısırga: HindiMudara: İğretiMotur: TraktörNNe kızı verir ne dünürü küstürür.Neyse fazla şiitme baalım hazar olacaktır nörelim*Naal: NasılNacak: Küçük baltaNe ossun: Ne olsunNorüyon: Ne yapıyorsun, nasılsın iyi misin?Noorek: Ne yapalım Nöörmüş bu: Ne yapmış bu