Karaman Canhasan Höyükleri Çatalhöyük'ten Erkene Tarihleniyor

Karaman'da bulunan Canhasan Höyükleri'nde 50 yıl aradan sonra yeniden başlayan kazı çalışmaları kış ayılarına girilmesinden dolayı önümüzdeki yaz aylarında tekrar devam edecek. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Ankara Üniversitesi iş birliğinde, merkeze bağlı Alaçatı köyünde 3 höyükten oluşan Canhasan Höyükleri'ndeki kazı çalışmaları Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Adnan Baysal'ın başkanlığında ve bölüm öğrencilerinden oluşan yaklaşık 14 kişilik ekiple yürütülüyor. Canhasan Höyükleri'ndeki kazı çalışmaları yaz aylarında yapılan çalışmaların ardından tamamlandı. Kazı yapılan alan mevsim şartlarından etkilenmemek için üzeri tekrar toprakla kapatıldı. 2023 yılının yaz aylarında kazı çalışmalarına tekrar başlanacak. Baysal, gazetecilere yaptığı açıklamada, Canhasan Höyüklerinde 2 yıldır proje devam ediyor. Bu proje Ankara üniversitesi adına olmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığının kontrolünde devam etmektedir. Yaz sezonunda çalışmaları tamamladık. Kazı yapılan alanı koruma altına almak üzere üzerini toprak ile kapattık.” dedi. Canhasan Höyükleri, 1960’lı yıllarda ilk defa çalışmalar yapıldığını aktaran Baysal, “Kazı çalışması yapılan höyüklerden bir tanesi Canhasan 1 höyüğü. Neolitik ve Kalkolitik dönemleri içeren bir höyüktür. Buranın hem kazı çalışmaları yapıldı hem de yayınları yapıldı. Bizim elimize geçen bilgiler buradan insanların neolitik dönemde yani tarım ve hayvancılık ekonomisiyle geçindiğini daha sonra Kalkolitik dönemde de insanların yavaş yavaş ekonomik dönemde insanların evrimleştiği hem de metal kullanımının yavaş yavaş başlamaya bir sürece ulaştığını görmüş olduk. 1960’lı yıllarda Canhasan 3 höyüğü çömleksiz neolitik olarak tanımlanmıştır. Bizde buradaki çalışmalarımıza yeni başladık ama 1960’lı yıllarda küçük sondaj çalışmaları yapılıyor. Sondaj çalışmalarından sonra da herhangi bir kazı çalışması yapılmıyor.” dedi.  CANHASAN ÇATALHÖYÜK'TEN ERKENE TARİHLENİYOR Baysal, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bu sondaj çalışmaları içerisinde yapılan elde edilen bilgiler buranın hem çanaksız çömleksiz olduğu hem Çatalhöyük’den çok daha erkene tarihlendiğini hem de aynı zamanda bu bölgede ilk yerleşim sürecine geçen tarım ve hayvancılık yapma aşamasına başlayan ilk kez hayvanları evcilleştirmeye başlayan ve tarıma geçmek için buğday gibi bitkileri evcilleştirmeye başlayan insanların yerleşmiş olduğunu görüyoruz. Burada insanlar yerleştikten sonra hayvanlar yetiştiriyorlar, tarım yapmaya başlıyorlar. Çünkü tarım yapmak çok fazla bir çaba istemiyor. İnsanlar buğday yetiştirebiliyorlar. Yetiştirmiş oldukları buğdayları burada bulgur, mercimek gibi birçok bitkiyi öğüterek yaşamlarını devam ettirebiliyorlar. Kullanmış oldukları aletler siyah camlardan oluşuyor.” BİTKİ KALINTILARI BULUNDU  Baysal, sondaj çalışmalarının tamamlanmasının ardından bitki kalıntılarının bulunduğunu belirterek, “Tarihsel olarak baktığımızda Konya ovasında erken bir yerleşim olan Canhasan 3 höyüğü tarımcı bir topluluğun başladığını, yerleştiğini görüyoruz. Yapılan sondaj çalışmalarında da bulunan bazı bitki kalıntılarından yapılan tarihlemelerde de 7 bin 500 7 bin 700 gibi milattan öncesine tarihlenen bilgiler kalibre edilmiş, karbon tarihlerinden bunları öğreniyoruz.  Bu konuyla ilgili bir yayın var. 2020 yılında yabancı bir dergide çıktı. Bu dergide çıkan yayında bir botanik uzmanının vermiş olduğu bilgilere istinaden verilen tarihlerde bir tohum tanesinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla bu da bize gösteriyor ki burada bir tarım toplumundan söz ediyoruz.  Canhasan 3’e baktığımızda Çatalhöyük’ten daha erkene tekabül ettiğini görüyoruz.  Karbon tarihleri de bunu çok net gösteriyor. Canhasan 3 kurulduğunda Çatalhöyük hala ortalıklarda yok. Yani Çatalhöyük kurulmamış durumda. Belki de buradaki insanlar bir süre sonra buradan göç ederek Çatalhöyük’ü kurmuş olabilirler. Eğer Çatalhöyük’ün geçmişini aramak istiyorsak yine Canhasan 3’e gelmemiz gerekiyor. Bunu anlayabilmemiz içinde bu alandaki çalışmalarımızı hızlandırmamız gerekiyor.” dedi. YAZ AYLARINDA ÇALIŞMALARA TEKRAR BAŞLANACAK Baysal, Canhasan Höyüklerinde yaklaşık 20 yıllık bir çalışma olduğunu belirterek, “Canhasan 3 için çalışmaya başladığımızda burası için çalışmamız gereken yıl 10 yıldı. Burası 10 yıl sonra bir 10 yıl daha devam etmek için uzatmak görüşmelere gideceğiz. Şimdi 10 yıllık bir süre için çalışma iznimiz var. Bu çalışma sürelerini önümüzdeki yıllarda daha da artırmak istiyoruz. Buradaki çalışma 20 yılı da geçebilir bir 50 yıl en az çalışmak gerekiyor. Uzmanların gelmesini bekliyoruz. Önümüzdeki yaz döneminde uzmanlar gelip buraya katkı sağlayacaklardır. Ekibimizde büyüyecek. Bu çalışmalar uluslararası bir çalışmaya dönüşmekte kalmayacak öğrencilerimizin yetişmesi içinde çok önemli platform oluşturacak. Türkiye’de uzman azlığını göz önünde aldığımızda bu tür çalışmalar bizim için uzman yetiştirebilmek için uluslararası iş birliği altında yapılacak olan çalışmalar büyük önem arz ediyor.” diye konuştu.