İsmail Hacı'dan Kaybolan Yunus Emre'nin Ailesine Ait Mezar Taşları

İbrahim Hakkı Konyalı, 1965 yılında İsmail Hacı Tekkesini bulduğunda orada Yunus Emre döneminden önemli mezar taşları da tespit etmişti. Sonraki uğraklarında bu mezar taşlarını göremediğini, Eskişehirlilerin bir kamyonla alıp gittiğini çevreden öğrendiğini de belirtmişti. Ben 2009 yılında İsmail Hacı’ya gittiğimde buranın sakinlerine bu mezar taşlarını bilip bilmediklerini sormuştum. Onlarda aynı cevabı vermişti. Bu mezar taşları şimdi nerededir, var mıdır yok mudur bilinmez.Ama 2012’de İstanbul’daki İbrahim Hakkı Konyalı Kütüphanesinde bunların fotoğraflarına rastladım. Tabi hemen bu fotoğrafların fotoğraflarını çektim. Konyalı’nın kütüphanesinde İsmail Hacı’dan iki adet mezar taşının fotoğrafı vardı. Çok daha ilginci bu mezar taşları kitabeliydi.Zarfındaki katalog bilgilerine göre birinci mezar taşı, İsmail Hacı’nın türbesine yakın bir noktadır. Fotoğraftan anlaşıldığına göre plasterli mezar taşı tipindedir. Bu tipin Karaman’daki örnekleri Yunus Emre Camii Haziresi’nde ve Emir Musa Camii’nin türbe kalıntısı içindedir. Bu mezar taşlarında gövde dikdörtgensel iken üst kısım sivri kemer biçimindedir. Gövde ile üçgensel bölüm “S” ya da “C” kıvrımı ile ayrılmıştır. Bir de en üstte ise bir tepelik bulunur. Gövdeyi çepeçevre saran geniş kemerlik ile gövde dış kenarına biçimlendirilen plaster motifidir. Plaster eski Roma Bizans tarihi yapılarının ön cephesine dekor amaçlı dikilen köşeli sütunların adıdır.Bu mezar taşının ise tepeliği kırılmış. Gövde ile kemer ayrımını dıştan “C” kıvrımı belirlemiş. Gövde kenarları ise içe doğru pahlı. Gövdenin tamamı kitabeli. Metin ise “el-mevt (…..)/ el-nâs/ şumârun?/ervâ?”dır. “el-mevt” ifadesinden anlaşıldığına göre mezar taşı bir baş taşıdır.Maalesef mezar taşında tarîh yok. Büyük olasılıkla mezar ayak taşında yazılı idi. O zaman bu mezar taşının dönemini belirlemek için en yakın örneklerine bakmak gerekecek. Yazı özellikleriyle mezar taşı, Aktekke’deki 1375 tarihli Ahmed el-Mevlevî’nin ve müzedeki Hacı Celal’in 1363 tarihli mezar taşına benzer. Tipolojik olarak da Yunus Emre Camii Haziresi’ndeki kimliksiz bir mezar taşıyla eştir. Şu durumda bu mezar taşı 1300’lerin ilk yarısına uygun düşmektedir.İkinci mezar taşı ise sivri kemerlidir. İşleme biçimi önceki mezar taşı ile aynı üsluptadır. Gövde kenarları geniş ve içe doğru pahlıdır. Gövde yüzeyi üç satır kitabedir. Kitabeli yüzeye ayrıca ince bir silme gidilmiştir. Kitabe metninin tamamı okunabilmekte. Bu bir hadis metni. Transkripti şöyle: “el-mu'minûne lâ yemûtûne bel yenkalûne min dâri’l-fenâ ilâ dâri’i-bekâ” Hadi’in “ilâ dâri’i-bekâ” kısmı kitabede görülememektedir. Anlamı ise; “Mü’minler ölmezler, tersine geçicilikten sonsuzluğa göç ederler!”dir. Bu mezar taşı ile hemen hemen aynı özelliklerde Aktekke Camii Haziresi’nde 1413 tarihli bir mezar taşı daha vardır. Yazı özellikleri bakımından önceki mezar taşına benzer. Buna göre bu mezar taşı da 14. yy yani 1300’lerin ortalarına uygun düşer.Görülebildiği kadarıyla bu iki mezar taşları Yunus Emre ile aynı döneme aittir. Diğer bir deyişle mezar taşı sahipleri Yunus Emre ile yakın dönemde yaşamış. Muhtemelen de İsmail Hacı’nın ve Yunus Emre’nin akrabalarıdır.1965 yılına gelindiğinde bu mezar taşları İsmail Hacı Mezarlığı’nda idi. Ne oldu ise Konyalı’nın bölgeyi ziyaretinden sonra oldu. Belki de bu mezar taşları bölgede bir yerdedir. Mesela bir köylü koruma amaçlı güvenli bir yere nakletmiş ve orada kalmış olabilir. Ya da gerçekten il dışından gelip birileri götürüp gitmiş de olabilir.Bu mezar taşlarının ölçüleri de üç aşağı bellidir. Örneklerinden yola çıkarak 140x60x20 cm ve 80x55x20 cm ölçülerinde olduğu rahatlıkla söylenebilir. Fotoğraflarına ve örneklerine bakaraktan aynı malzeme ve ölçülerde kopyaları yapılıp İsmail Hacı Mezarlığı’na konulması isabetli olacaktır.