KARTAP'tan Yunus Portresini ilk Karaman'da yapan Ayhan Pilten ile söyleşi

Yunus Emre’nin en çok bilinen ve 01.01.2009 itibarıyla dolaşıma çıkan 200 TL’nin bir yüzünde yerini alan portresini çizen Ayhan Pilton Kayalı Hanım’a Karaman Tanıtım Platformu (KARTAP) tarafından ulaşıldı.

İşte KARATAP’ın Ahan Hanım ile yapılan Söyleşisi

KARTAP: Merhaba Ayhan Hanım. Öncelikle söyleşi talebimizi geri çevirmediğiniz için teşekkür ederiz.

A.P. KAYALI: Asıl ben size teşekkür ederim. Bunca yıl sonra bana güzel bir süreci anı olarak tekrar yaşattınız. Çok sevindiğimi ve duygulandığımı belirtmeden geçemeyeceğim.

KARTAP: Süreç demişken -malum esas konumuz da bu- bize kısaca Yunus portresinin hikâyesini anlatabilir misiniz?

A.P. KAYALI: 1965 yılıydı. Karaman Kız Sanat Enstitüsünde resim öğretmenliği yapıyordum. O yıl Dil Bayramı ve Yunus Emre’yi Anma Şenlikleri yapılacaktı. Şimdi adını hatırlayamadığım dönemin kütüphane müdürü, benden şenliklerde kullanmak üzere bir Yunus Portresi çizmemi istedi. Ben de kabul ettim. Kabul ettim ama nasıl bir resim çizeceğim konusunda hiçbir fikrim yoktu. Biraz araştırma yaptım; fakat çizilmiş hiçbir Yunus portresine rastlamadım. Bunun üzerine kütüphane müdürüyle birlikte bir araştırmaya girdik. Ulaşabildiğimiz kaynaklardan, Yunus’un görünüşüyle ilgili bilgi ve ilham verebilecek olanları topladık. Bir oda dolusu doküman topladığımızı hatırlıyorum. Bunları tek tek taradık. Ben öğrendiğim her şeyi hayal dünyamda görüntü olarak biriktirdim. Oldukça yoğun ve hummalı bir süreçti. O günlerde tek düşündüğüm bu portre olmuştu. Neticede tüm biriktirdiklerim kalemimden ve fırçalarımdan böyle bir portre çıkardı.

KARTAP: Peki resminiz nasıl karşılandı?

A.P. KAYALI: İşte tüm yorgunluğuma değen sonuç da bu oldu. Resim çok beğenildi. O seneki şenliklerde mendil ve fular üzerine basıldı. İlerleyen zamanlarda da pul olarak basıldı. Daha sonra da 200 TL’nin bir yüzünde yer aldı. Bu da beni çok duygulandırdı.

KARTAP: Resmi oluştururken daha doğrusu ayrıntıları belirlerken kaynaklardan elde ettiğiniz bilgilerin size nasıl yol gösterdiğini şöyle bir örnekle anlatabilir misiniz?

A.P. KAYALI: En çok hatırımda kalanı anlatayım o zaman. Hakkında bir sürü bilgi edindiğim Yunus bir derviş olarak öncelikle zayıf yüzlü olmalıydı. Malum çok geziyordu ve hem felsefesi hem uzun gezileri sebebiyle beslenme düzeni yoktu – ben öyle düşündüm yani-. Fakat bir kaynaktan zikir törenlerine çok katıldığını öğrenmiştim. Zikir ayinlerinin insanın boyun kaslarını geliştirdiği malumunuz. Ben de Yunus’un yüzünü zayıf çizerken boyun kısmını yüzünün aksine kalın ve kaslı tasvir etmenin uygun olacağını düşündüm ve öyle çizdim. Resme dikkatli bakarsanız bu ayrıntıyı fark edeceksiniz.

KARTAP: Konuyu araştırırken bu süreçte sizi üzen bir şey olduğunu öğrendik. Sakıncası yoksa bunu da paylaşabilir misiniz?

A.P. KAYALI: Evet, beni üzen bir şey oldu ama elde edilen güzel sonuçlara baskın çıkmadı. Yunus portresi ortaya çıktıktan sonra Karamanlı gazetecilerden biri mensubu olduğu gazetede resmi övmekle birlikte çizim sürecini bir rüyaya bağlamış. Güzel bir hikâye olmasına rağmen bunca çalışmanın ve emeğin bir rüyayla ürüne dönüşmüş gibi gösterilmesine doğrusu bir hayli içerlemiştim.

KARTAP: Ayrıldıktan sonra Karaman’a tekrar gelmişsiniz Ayhan Hanım? Sizi tanıyan oldu mu ve nasıl karşılandınız?

A.P. KAYALI: Evet, geldim. Dört yıl önce geldim. Ne yazık ki o zamanlardan tanıdıklarıma pek ulaşamadım. Özellikle Yunus resmini çizerken tanıştığım ve desteğini gördüğüm Talat Duru’yu da görmek istedim. Soruşturdum, oğlu Rıza Duru Bey’e ulaştım. Ama Talat Bey’in vefat ettiğini öğrendim. Gerçi Rıza Bey sağ olsun beni çok içten karşıladı ve güzel ağırladı ama Talat Bey’in vefatına çok üzüldüm. Kendisi çok beyefendi biriydi. Sanata ve sanatçıya değer verirdi. Allah rahmet eylesin.

KARTAP: Biz de size Rıza Bey aracılığıyla ulaştık zaten Ayhan Hanım. Bu sebeple kendisine buradan teşekkür ediyoruz.  Karaman’la böyle özdeşleşen bir eser bıraktığınız için Kartap olarak  tüm hemşerilerimiz adına size de teşekkür ediyoruz. Bildiğiniz gibi Unesco bu yılı Yunus Emre Yılı olarak belirledi. Bu konuda söylemek istediğiniz bir şey var mı?

A.P. KAYALI: Ne diyebilirim. Koca Yunus dünyada hak ettiği yeri buldu. Bir Yunus sevdalısı olarak bana da gururlanmak düşer.

KARTAP: Bizi kırmadığınız için tekrar teşekkür ediyor ve Karaman’dan saygı ve sevgiler gönderiyoruz.

A.P. KAYALI: Ben de hatırlandığım ve arandığım için size teşekkür ediyorum. Çok mutlu olduğumu tekrar belirtmek isterim. Benden de tüm Karaman’a selam söyleyin.