Karaman'da Elma Çalıştayı düzenlendi
Karaman'da Elma üreticilerinin sorunları masaya yatırıldı
Konya Ovası Projesi (KOP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ile Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) işbirliği ile Karaman'da Elma Çalıştayı düzenlendi.
KMÜ Şehit Halis Demir Konferans Salonunda düzenlenen çalıştaya, KAraman Valisi Fahri Meral, Karaman Milletvekilleri Dr. Recep Şeker ve Av. Selman Oğuzhan Eser, KMÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Akgül, KOP İdaresi Başkanı İhsan Bostancı, Tarım ve Orman İl Müdürü Orhan Özçalık, kurum müdürleri, Karaman, Konya, Burdur ve Niğde Üniversitelerinden akademisyenler, Karaman Elma Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yıldız ve birlik üyeleri, elma üreticileri, sivil toplum kuruluşu temsilcileri katıldı.
Karaman Valisi Fahri Meral, yaptığı konuşmada, KOP Bölge Kalkınma İdaresi ve Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi iş birliğinde düzenlenen Elma Çalıştayı’nın faydalı geçmesi dileklerinde bulunarak böyle önemli bir Çalıştay’ın üniversitemizde yapılıyor ve konuşuluyor olmasının Karaman’da elmacılığa verilen önemi gösterdiğini söyledi.
Elma yetiştiriciliğinin tanıtımı, sosyo - ekonomik ve pazarlama sorunlarının konuşulacak olmasının ayrı bir önem taşıdığını ifade eden Vali Meral, “1950’li yıllarda modern bahçelerin kurulması ile başlayan ve günümüze kadar gerek anaç gerekse çeşit olarak büyük gelişmeler kaydeden Karaman, Türkiye’nin elma üretiminin yüzde 16’sını karşılamaktadır. 2018 yılı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 588 bin ton üretimle ülke genelinde ikinci sırada, toplamda 10 milyona yaklaşan elma ağacı sayısı ile ilk sırada yer almaktayız.
Bahçeden sofraya gıda güvenilirliğinin ön planda tutulduğu tarım tekniklerini öncelemekte ve üreticilerimize hükümetimiz tarafından gerekli hibe ve destekler verilmektedir” dedi.
İyi tarım uygulamaları, biyoteknik ve biyolojik mücadele ile çiftlik faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik altyapı, ekonomik yatırım ve afet desteği ile üreticilerin her zaman yanında olduklarını belirten Vali Meral, “2005 yılından bugüne kadar bu destekler kapsamında 38 milyon 800 bin Türk Lirası üreticilerimize katkı sağladık. Bütün bu desteklere ilave olarak KOP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığınca finanse edilen projemiz ile Karaman Elmasının katma değerinin arttırılması için bir “Elma Borsası ve Tasnifleme Ünitesi” kurulması çalışmalarımız devam etmektedir” dedi.
Konya Ovası Projesi (KOP) Başkanı İhsan Bostancı ise konuşmasında, Yeni bölgesel kalkınma anlayışının temelinde; bölgelerin geri kalmışlıklarının giderilmesi ve her bölgenin kendi avantajlarını değerlendirerek ülke kalkınmasına ve rekabet gücüne katkı verebilmelerini sağlamak yatmaktadır.
Bölgelerin sahip oldukları potansiyel ve iç dinamiklerden en üst seviyede faydalanabilmek ve sosyo-ekonomik farkların azaltılmasını sağlamak için; bölgeler düzeyinde farklı nitelikte politikalar geliştirilmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede bölgemizin gelişimine yönelik politikalar oluşturulması ve bu politikaların gerektirdiği planlama, uygulama, izleme ve değerlendirme faaliyetlerini yerine getirmek üzere çalışan Başkanlığımızca tarım sektörünün sürdürülebilirliği başta olmak üzere tarım dışı alanları da kapsayacak şekilde bölgemizin kalkınmasına yönelik, bölgemize has sorunları odağına alan projeler planlanmakta, uygulanmakta ve desteklenmektedir.
Bu kapsamda özellikle kıt su kaynakları ile tarım yapmaya çalışan KOP Bölgesinde; idaremizin birinci önceliğini “Toprak ve Su Kaynaklarının Sürdürülebilir Kullanımı” konusu almış ve bu alanda KOP Eylem Planında münferit projeler bazında en çok kaynak tahsisi “Arazi Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri” ile birlikte “Basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması ve rehabilitasyonuna” yönelik projelere yapılmıştır.
Doğrudan Başkanlığımız kaynakları ile desteklenen ve il özel idarelerimiz ile Konya Büyükşehir Belediyemiz eli ile uygulanan kısaca KOP KÖSİP dediğimiz KOP Küçük Ölçekli Sulama Projeleri kapsamında 2012 yılından bugüne bölgemizde yaklaşık 116.000 Hektar alanda basınçlı sulama şebekesi kurulmuş, çiftçilerimiz sadece bir vanayı çevirerek tarlalarını sulayabilme imkanına kavuşmuştur.
Arazi toplulaştırma, tarla içi geliştirme hizmetleri ve sulama sistemleri gibi altyapı yatırımlarından elde edilen faydayı en üst düzeye çıkarabilmek için özellikle sulama sahalarında bitki deseninin geliştirilmesi, çiftçilerimizin katma değeri yüksek ürünlere yöneltilmesi son derece önemlidir. Bölgemiz geneline baktığımızda özellikle bahçe bitkileri açısından Üzüm, Kiraz, Çilek, Badem, Ceviz ve özellikle bugün ki çalıştayımızın konusu olan Elma’nın kapalı sistem sulama altyapısına kavuşmuş alanlarda hızla yaygınlaştığı görülmektedir.
KOP Bölgesi’nde toplam meyve alanlarının %50’sini elma bahçeleri oluşturmaktadır. İller bazında bu değer incelendiğinde, toplam meyve alanlarının Niğde ilinde %71’ini Karaman ilinde %60’ını, Konya ilinde %24’ünü ve Amasya’da ise %22’sini elma bahçeleri oluşturmaktadır.
Isparta, Karaman ve Niğde illeri Türkiye elma üretiminin %48’ini gerçekleştirmektedir. Bu nedenle elma meyvesi bugün burada temsilcileri bulunan iller için hem iç pazar hem de dış pazar açısından büyük önem arz etmektedir.
Elma üretimi küresel meyve üretiminin ağırlık olarak yaklaşık %12’sini oluşturmakla birlikte ticaret hacmi açısından dünya da muz ve üzümden sonra en fazla ticareti yapılan üçüncü meyvedir.
Dünyada 36 ülke ticari elma üretimi yapmaktadır. Dünya elma üretiminde, Çin %49, ABD %5’lik bir paya sahipken Türkiye yaklaşık 3,2 Milyon Ton Elma Üretimi ile toplam üretimin %4’ünü gerçekleştirmekte ve Dünyada 3. sırada yer almaktadır.
İstatistiki veriler, son 10 yıl dikkate alındığında, dünyada elma üretiminin %29 artış olduğunu göstermektedir.
Türkiye dekara 2 tonluk verim ile dünya ortalamasının oldukça üzerindedir ancak dış pazarda rekabet ettiğimiz dekara 4 ton üreten Fransa, 3,2 ton üreten ABD ve 3 ton ortalamaya sahip Arjantin gibi ülkelerin altında bir konuma sahiptir. Birim alanda verimlilik konusunda Dekara yaklaşık 6,9 tonluk verim ile Avusturya ilk sırada yer almaktadır.
Elma üretiminde Dünya lideri olan Çin, elma üretiminin büyük bölümünü kendisi tüketmesine ve üretiminin sadece %2,5’ğunu ihraç etmesine rağmen 1 milyar doların üzerinde bir ihracat hacmine ulaşabilmektedir.
Ülkemize baktığımızda ise Türkiye’nin iç pazar ihtiyacını karşıladıktan sonra %40’lık bir üretim fazlalığı olduğunu görüyoruz. Ancak ülkemiz buna rağmen üretiminin ancak %4’ünü ihraç edebilmektedir. Bu durum, doğal olarak iç pazarda arz fazlalığına ve üretici fiyatlarında düşüşe neden olmakta ve üreticiyi hemen her yıl mağdur etmektedir.
İhracat hacimlerine baktığımızda ise Türkiye ağırlık olarak dünya Elma ihracatının %1,46’sını gerçekleştirirken, elimize geçen para toplam elma pazarının sadece %0,6’sını oluşturmaktadır. Yani ülke olarak ihraç ettiğimiz bir kilo elmadan elde ettiğimiz gelir diğer ülkelerin bir kilo elmadan elde ettikleri ortalama gelirin yaklaşık 2,5’da biridir. 2014 yılı verilerini inceleme fırsatım oldu bu verilere göre ABD kg başı ortalama 1.2 USD kazanırken bizim ortalama kazancımız 1 kg elma başına 0,38 USD civarındadır.
Üretimde, dünyada 3. Sırada yer alan, ekolojik yapı sayesinde yüksek kaliteye sahip ve %40 arz fazlası olan bir ülkenin 8 milyar dolarlık ihracat pazarından sadece 49 milyon dolar pay alması bu sektörde daha yapılmamız gereken çok şey olduğunun işaretçisidir.
Elma üretiminde karlılığı etkileyen unsurların başında talep ve verim gelmektedir. Piyasaların en fazla talep ettiği çeşit ve özelliklerdeki ürünlerin en yüksek verimlilikle yetiştirilmesi sürdürülebilirlik açısından büyük önem arz etmektedir" dedi.
KMÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Akgül ise elmacılığın sorunlarının araştırılmasına yönelik KMÜ Elmacılık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin kurulduğunu hatırlatarak, "Elmacıkla ilgili ilk ve tek olan merkez Resmi Gazete'de yayınlanan yönetmelikle kurulmasının ardından merkezimin akademik alt yapısını oluşturma çalışmaları başlatıldı. Akademik kadromuzun güçlenmesiyle birlikte sektöre yönelik üniversite, kamu, sanayi iş birliğini artıracak bir takım adımların planlamasını da yaptık" ifadelerini kullandı.
Çalıştayda elmada yetiştirme teknikleri ve ağaç mimarisi, elma yetiştiriciliğinin sosyo-ekonomik boyutu, elma iç kurdu, pazarlama ve örgütleme sorunları ele alındı.