Karaman'da 40 bin ton elma depolarda kaldı

*Elma İhracatı için Karaman’da ‘Bitki Sağlığı Sertifikası’ verecek ‘İnpektör’ (Kontrol Uzmanı) olmadığı için, Konya, Niğde, Mersin ve Isparta’dan rapor alınabiliyor, işin ilginci ihracat da hangi ilden rapor alınmış ise o ilden yapılmış görünüyor.

*Elma üreticileri ve İhracatçıları daha önce verilen ‘İhracat Teşviği’nin yeniden sağlanmasını istiyor.

Yaklaşık bir yıldır tüm dünyayı ve ülkemizi de etkisine alan Kovid-19 salgını ekonomik sıkıntılara neden olurken, İlimizin de Türkiye’de önemli bir Elma üreticisi olduğu Elmacılık sektöründe önemli sıkıntılar yaşanıyor.

Konu ile ilgili Gazetemizin yaptığı araştırmada; Karaman’ın Elma yetiştiriciliğinde Türkiye’de 2.-3. Sırada olmasına rağmen özellikle Elma ihracatında firmaların yaşadığı sıkıntılar dikkat çekti.

Karaman’dan yapılacak Elma ihracatı için firmaların Konya, Niğde, Mersin ve Isparta gibi İllerde olan BSS (Bitki Sağlığı Sertifikası) vermeye yetkili ‘İnspektör’ (Kontrol Memuru) olmaması nedeni ile firmalar bu illere ihracat yapacakları elmaları götürerek sertifika aldıkları öğrenildi.

Karaman önemli bir Elma şehri olmasına rağmen böyle bir Kontrol memurunun olmaması firmalara önemli bir artı masraf oluyor.

Diğer önemli konu ise; masrafın ötesinde Karaman’ın Elma ihracatına da olumsuz yansıyor. Zira hangi ilden DSS sertifikası alınıyorsa ihracatta o ilden yapılmış oluyor.

Konu ile ilgili Karaman Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram’a konuyu sorduk. Başkan Bayram konu ile ilgili şunları söyledi:

“Karamanda yaklaşık olarak bu yıl 400 bin ton civarında elma üretimimiz bulunmakta.

Birçok sıkıntılı duruma rağmen ( klasik bahçecilik, yaşlı üretici, hasat kalitesi, makineleşme v.b) büyük çabalarla ihracat yapmaya çalışan firmaların karşısına çıkan engeller var. Örneğin Hindistan’ın GDO Sertifikası istemesi gibi.

Bu sıkıntıların yanında asıl önemli sorun ilimizde bir BSS memurluğunun yani kontrol memurluğunun bulunmaması. Bu olumsuzluk ihracatların ilimizden çıkmasında büyük engel. BSS memurluğunun Konya, Niğde,Isparta,Mersin gibi illerde mevcut olup ilimizde olmaması, bu nedenle muayenelerin bu saydığım illerden yapılabilmesinden dolayı İhracat rakamlarında ilimizin adı geçmemektedir.

Tüccar arkadaşlar üreticiden elmaları yüksek fiyatlara aldılar. Yani elma dalında 1,5 ila 2-3 lira arası bir fiyatla aldılar. Fakat şuanda depolardaki elmaların fiyatları 2-2,5 lira civarında. Yani şuan ambalaj, kasa, depolama gibi artı masrafları olmasına rağmen şuan dalından alındığı para değil. Bunları hesapladığınız zaman artı 1 lira bunun üzerine koymanız gerekiyor. Yani şuan elmanın en az 3,5 lira olması gerekiyor ki alan tüccar kar etmeden işin içinden çıkabilsin.

Türkiye geneli Elma yıllık 3 milyon 600 bin civarı elma üretimimiz bulunuyor. Bunun yurt içi tüketimi 2 milyon 600 bin civarında. Bu da demek oluyor ki 1 milyon ton ihracat yapılması gerekiyor

Rusya sevkiyatı olan bir tüccar Niğde’ye gidip oradan Rusya sevkiyatı için BSS yaptırıp klips alıyor. Karaman ili için biran önce bir BSS memurluğunun açılması gerekiyor. Aksi takdirde önümüzdeki yıllar içinde ihracat bizim için daha zorlu bir hale gelecek

Hepimiz ihracat için o kadar çaba sarf ettik ama maalesef yaklaşık 40 bin ton elma depolarda bekliyor.

Tabi ki elma kalitesiz işçilikte zayıf olunca depolarda elmanın satışı da zor oluyor. Bundan dolayı çok iyi bir işçilik yapılması gerekiyor. Satılmayan elmalardan dolayı da depo işletmelerinin de kar oranı düşmüş oluyor. Depolar, son yıllarda artan elektrik giderlerinden dolayı zor ve sıkıntılı günler yaşıyorlar. Deponun en büyük gideri birincisi elektrik ikincisi personel gideridir. Bu iki gideri azaltabilirsek biraz daha karlılık oranında artış olabilmektedir.

Konu ile ilgili Karaman Ziraat Odası olarak gerekli mercilere ve Milletvekillerimize bir rapor hazırlayarak ulaştıracağız ve sorunun çözümü için konunun takipçisi  olacağız.”

Bu arada hem Elma üreticisi, hem Soğuk Hava işletmecisi Kırefe Gıda yetkilisi Mehmet Yıldızbaş ta konu ile ilgili şunları söyledi;

“Dünyada Elma üretiminde yıllık 3 milyon tonun üzerinde ürün hasılası ile sayılı ülkeler arasında yer alan ülkemizde, global pandemi sürecinden dolayı bu sene elma ihracatında sıkıntılar baş gösterdi.

Devletimizin ekonomik gelişmelere bağlı olarak çeşitli tarım ürünleri kaleminde dönem dönem verdiği mahsuplaşma şeklindeki ihracat teşvikleri tarım sektörüne can veriyordu. 2020 Mart ayında pandemi sürecinin başlaması ve bugüne kadar devam eden süreçte ekonomik belirsizlikler tüm tarım ürünlerimizi olduğu gibi elmayı da ciddi olarak etkiledi.

Dünya elma üretiminde yıllık 3 milyon ton üzerinde üretimiyle ilk 5 ülke arasında yer alan ülkemizde, belli başlı elma üretim merkezleri başta Isparta, Karaman, Niğde, Denizli ve Kayseri illeridir. Keza yıllık 3 milyon tonun üzerinde elma ürünü hasılatı yapılan ülkemizde ürün depolamada devletimizin son yıllarda başta Tarım Bakanlığı ve TKDK olmak üzere diğer kurum destekleriyle 1 milyon tonun üzerinde depolama ve paketleme kapasitesine ulaştık. Bu üretim, depolama ve paketleme rakamları tarım ürünleri alanında ülkemizi dünya ülkeleri arasında üst sıralara taşıdı.”

Elmanın sadece sofralık bir ürün olmadığını belirten KIREFE GIDA yetkilisi Mehmet Yıldızbaş, sanayi ürünü olarak da elmanın geniş kapsamda değerlendirildiğini ve doğru kanallar vesilesi ile hem iç pazarda hem de dış pazarda nitelikli alıcı bulduğunu söyledi.

2021 senesinde gerek pandemi süreci gerekse ekonomik dalgalanmaların depolanan bütün tarım ürünlerinde sıkıntı oluşturduğunu belirten Mehmet Yıldızbaş, özellikle mahsuplaşma yolu ile elma ihracatına verilecek ihracat teşviğinin tüm Türkiye’de depoda atıl durumda bekleyen 2020 hasadı elmaların başta ihracat olmak üzere milli ekonomiye ciddi kazançlar sağlayacağını belirtti. Özellikle elma ihracatında elma üretim merkezlerindeki il tarım müdürlüklerinin, ilgili gümrük müdürlüklerinin, ziraat odalarının devletimiz tarafından daha yetkili hale getirilmesi depolarda atıl durumda alıcısını bekleyen elma ve diğer depolanabilir ürünleri pazara daha hızlı ulaştırır, paraya çevirir, bütün paydaşları daha çok memnun eder.

2019 yılı son aylarında Çin’de ortaya çıkan ve 2020 itibari ile ülkemizde etkisini artarak gösteren pandemi süreci göstermiştir ki, gıda üretebilen ve gıdasını depolayabilen ülkeler daha güçlü duruma gelecektir. Tarımsal üretim noktasında tarla ürünlerinden dal ürünlerine kadar birçok çeşidi üreten ülkemiz aynı zamanda bu birçok ürünü de çok sağlıklı şekilde depolayabilmektedir. Bürokratik kaidelerin kendilerini özel sektör gibi dünyaya hızlı bir şekilde uyumlaştırmasını dört gözle bekliyoruz.”

Ekonomik baskılara karşı hükümetimizin yanındayız, özellikle depolanan bütün tarım ürünlerinin mahsuplaşma yolu ile ihracat teşviği verilerek ekonomiye geçmiş yıllarda olduğu gibi kazandırılmasını istiyoruz diyen Mehmet Yıldızbaş, “hükümet yetkililerinin bu konuda ivedi olarak çalışma yapmalarını bekliyoruz.” dedi.