Elma Üretiminde tarihi kayıp
Nisan ayında yaşanan don felaketinin bilançosu ağır oldu. Sadece Karaman’da üretim kaybının %80–90 civarında olduğu 700 bin tonluk rekoltenin üse 100 bin tona kadar düşmesi tahmin ediliyor.
Karaman Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram yaptığı açıklamada, "2025 yılı Nisan ayında meydana gelen şiddetli zirai don, Türkiye’nin elma üretimini derinden sarsmış; başta üreticiler olmak üzere soğuk hava ve paketleme tesislerinden tüketicilere kadar tüm kesimlerde ciddi mağduriyetlere yol açmıştır. TÜİK verilerine göre, 2024’te 4,42 milyon ton olan elma rekoltesi, 2025’te %38,7 düşüşle 2,71 milyon tona gerileyecektir. Ancak bu düşüş bazı bölgelerde felaket boyutlarına ulaşmıştır: • Karaman: Üretim kaybı %80–90. 700 bin tonluk rekolte 100 bin tona kadar düşebilir. • Niğde: Üretimin %95’i kaybedildi. Yaklaşık 570 bin ton zarar söz konusu. • Isparta: 1 milyon tonluk üretimin %38’i kaybedildi. 400–500 bin ton arası kayıp tahmin ediliyor. Türkiye genelinde ortalama kayıp %40–50 seviyesindeyken, elma üretiminin kalbi sayılan bu illerde zarar oranı %80 ila %95’e ulaşmıştır. Bu durum yalnızca üreticiyi değil; • İhracat gelirlerini, • Gıda arz güvenliğini, • Tüketici alım gücünü doğrudan tehdit etmektedir. Halihazırda dalında elma fiyatları 40–45 TL’ye yükselmiş durumdadır. Bu artış, raflara daha yüksek oranlarla yansıyacak; hem enflasyonu tetikleyecek, hem de iç piyasada daralmaya, ihracat pazarlarında ise rekabet gücünün kaybına yol açacaktır. Bu kapsamda sektörün beklentileri acildir: • Üretici zararları karşılanmalı; Sayın Cumhurbaşkanımızın Kasım ayında yapılacağını açıkladığı don felaketi ödemeleri üreticimiz için umut olmuştur. Buna ilave olarak banka kredileri ertelenmeli, yeni destek paketleri açıklanmalıdır. Bu yıl hiçbir geliri olmayacak üretici için bu destekler hayati önem taşımaktadır. • Soğuk hava ve paketleme tesisleri de destek kapsamına alınmalıdır. • Tüketicinin korunması adına fiyat istikrarına yönelik önlemler alınmalıdır. • İhracat pazarlarının kaybedilmemesi için stratejik adımlar atılmalıdır. Don felaketinin yaşandığı ilk günden bu yana çiftçimizin temsilcisi olarak sahadayız. Üreticilerden gelen yoğun talepler doğrultusunda hazırladığımız kapsamlı raporlar, Ankara’da ilgili bakanlıklarla, TZOB Genel Başkanımız aracılığıyla ve TBMM Zirai Don Komisyonu ile paylaşılmıştır. Ancak önümüzdeki aylarda başlayacak yazlık elma hasadı öncesinde acil ve etkili önlemler alınmazsa, elma üretim zincirinde yaşanacak kırılmalar geri dönülmez kayıplara yol açacaktır. Devletimizin ilgili kurumlarından bu süreci daha fazla geciktirmeden ele almalarını bekliyor; elma üreticilerimizin temsilcisi olarak bu acil çağrıyı kamuoyunun dikkatine saygıyla sunuyoruz" dedi.