Dış Kale’nin Burç Ve Sur Parçaları

Eskiler tarafından anlatılan, ancak varlığından haberdar olmadığımız Karaman Dış Kale’ye ait burç ve surlar artık efsane değil. İlk olarak 30 yıl kadar önce gördüğüm bu duvar parçaları hakkında hiçbir fikrim yoktu. Ancak zihnimin bir yerinde bu tarihi taşların orada ne işi var sorusu var idi? Birkaç yıl önce aynı bölgeyi tekrar ziyaret ettiğimde yine kafamda net bir fikir oluşmadı. İki ay kadar önce Karaman’ın değerli insanları Sayın Remzi Tartan ve emekli savcı Şehsuvar Yavuzaslan ile bir sohbet sırasında dış kale duvarları tekrar gündeme geldi. Remzi Tartan Abi ile emekli savcı Şehsuvar Yavuzaslan Beyler benim bildiğim yeri tarif ediyorlar ve orada çocuklukları zamanında bir kale kapısı olduğundan bahsetmekteydiler. Bahsedilen yer Tapucak Mahallesi 421. Sokak üzerinde idi. Burası yıllarca kum ocağı olarak kullanılmış son zamanlarda inşaat alanı haline gelmişti. Bahsettiğimiz noktanın 200 m kadar kuzeyinde Çeşmeli Kilise, 300 m kadar güneyinde ise Mehmetbey İlkokulu bulunuyordu. Burada 50 m uzunluğunda 2 m kadar yükseklikte çok iri kesme taşlardan örülü bir duvar parçası vardı. Bu duvar tek başına dış kale için işaret vermiyordu.  Birkaç hafta sonra daha detaylı inceleme ve araştırma için mekâna bir daha uğradık. Taş duvarın bittiği yerde bir toprak ev başlıyordu. Toprak evin üzerine çıkıp diğer tarafa bakınca bizi bir sürpriz bekliyordu. Karşımda bir çıkmaz sokak ve sonunda bir köşeli burç vardı. Üstelik 1,5-2 m kadar yüksekliğe kadar sağlam bir burçtu. Bahsettiğimiz yer Tapucak Mahallesi 368 nolu çıkmaz sokak idi. Köşeli burç, dıştan bir evin avlu duvarı, içten ise karşıdaki evin aşenesi olmuştu. Civarı hızlı bir şekilde kolaçan edince yine Tapucak Mahallesi 447. Sokak ile 137. Sokak kesişme noktasına yakın bir yerde sur parçası tespit ettim. Bu sur parçası bir evin dış duvarı olarak kullanılmıştı. Konuyu İl Kültür Müdürümüz ve arkadaşımız Sayın Cengiz Orta Bey ile paylaştık. Cengiz Bey de dış kalenin bir duvar parçasından haberi olduğunu, müze yetkililerinin konu ile ilgilendiğini, diğer duvar parçaları konusunda yardımcı olmamın kendilerini sevindireceğini söyledi. Müze Müdürü Abdülbari Bey, arkeologlar Ertan ve Ercan Beyler sanat tarihçisi İsmail Bey ve antropolog Yeter Hanım ile yaptığımız detaylı inceleme araştırmalar sonucu Tapucak Mahallesi 443, 439 ve 437 nolu sokaklar üzerinde dış kaleye ait duvar parçaları tespit edildi. Buralarda dış duvar parçalarının kalmış olması mucize gibi idi. Çünkü bölgede her nokta ev ve apartmanlarla dolu. Müze yetkilileri şu an tespit ve tescil işlemleri ile uğraşmaktadır. Müzenin çalışmaları bitirip tescil işlemleri gerçekleşince Dış Kale’nin kalan parçaları sonsuza kadar yaşayacak. Geçmişte Kale ile ilgili en fazla bilgiyi Evliya Çelebi bizlere aktarmıştır. Evliya Çelebi, Karaman Kalesi hakkında şu bilgileri verir. “Karaman sahrasının ortasında havalesiz üç kat, bir katı şeddadi denilen şekilde çok sağlam çıkılması, aşılması zor metin bir kal’ası vardır. İç kal’anın cirmi (satıh mesahası) 600 adımdır. 8 büyük kulesi vardır. … Bu iç kal’a dış tarafından bir kat daha kal’a ile çevrilmiştir. Bu orta hisar denilen müdevver ve sağlam bir kal’adır. Cirmi 1700 adımdır. Kulelerinin hepsinin sayısı 40’tır. İki kapısı vardır.  Batı taraftakine Yol Kapısı, kıble tarafındakine Pazar Kapısı derler. … Bir de bu büyük şehri saran üçüncü kat büyük bir kal’ası vardır. Çepçevirme 7000 adımdır. Bu kal’anın 140 kulesi ve 9 kapısı vardır. Evvela Paşa Camii’nde kıbleye bakan Emildenli Kapısı, doğuya bakan Seki Çeşme Kapısı, gene doğuya bakan Şam Kapısı, batıya bakan Kör Souk Kapısı, Hazret-i Mevlana Validesi Türbesi dibinde Parmak Kapı, güneye bakan Toplar Kapısı, kıble tarafında İmaret Kapısı, gene güneye bakan Emir Ahmed Kapısı, kıble tarafında Tekke Kapısı’dır. Bu büyüklükte olan Ribat içinde 32 mahalle, 53 mihrab (cami ve mescid) 7080 toprak ev vardır.” Çok yakın bir zamanda İç, Orta ve Dış Kale ile Karaman Kalesi’ni anlatan kitabımızı bitirmeyi hedeflediğimizi belirterek yazımıza son veriyorum. Sayın İl Kültür Müdürü Cengiz Orta’ya Sayın Remzi Tartan’a Sayın Şehsuvar Yavuzaslan’a Müze yetkilileri  Müdür Abdülbari Bey’e Arkeolog Ercan ve Ertan Bey’e Sanat Tarihçisi İsmail Bey’e Antropolog Yeter Hanım’a fedakarane ilgi, yardım ve çalışmalarından dolayı teşekkür ederim. Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları “5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu” çerçevesi’nde yazar Yusuf YILDIRIM’ın kendisine aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Alıntı yapılan köşe yazısı/haberin bir bölümü, alıntılanan köşe yazısı/habere aktif link/kaynak sayı-no verilerek kullanılabilir.