“NEVRUZ NEVRUZ BAHARA”
Hasan BARAN
Yeni Gün yani dünyada tabiatın yeniden dirilişi demek olan ve tüm Türk dünyasında baharın gelişi ve kurtuluş sembolü olarak binlerce yıllardır kutlanan Nevruz beni her zaman heyecanlandırmıştır. Fakat benim en çok sevdiğim Nevruz kutlamaları Manisa’da yapılır. İzmir’deyken Manisa’daki Nevruz kutlamalarını hiç kaçırmazdım, çünkü Manisa’da Nevruz günü aynı zamanda Mesir Bayramı olarak kutlanır. O gün mesir macunları Sultan Camisi’nin minare ve kubbelerinden atılır. 21 türlü baharat ve şekerle karıştırılıp yapılan bu macun, bir rivayete göre Kanuni Sultan Süleyman’ın annesi Hafsa Sultan’ı iyileştirmiş ve o da bu macunun yılda bir kez halka dağıtılmasını istemiştir.
Manisa’da nevruz, mesir macunudur.
Gazi Antep ve çevresinde 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan gece Sultan Navrız; belli olmayan bir saatte gökte, ayaklarındaki halhalları gıcırdatarak, önünde gergefini işleyerek batıdan doğuya göç eden güzel bir kızdır.
Doğu Anadolu’da 17 Mart gününe bağlanan gece aile reisi, aile mensuplarının sayısı kadar küçük taş toplar. Bunları evin bacasının dış kısmında bir yere koyar. Taşların kimi temsil ettiği daha önceden belirlenir. Bayram sabahı bu taşlar yoklandığında, hangisinin altında kırmızı böcek bulunursa, uğur ona addolunur.
Orta Anadolu’da 22 Mart sabahı oldukça erken kalkılır, mezarlar ziyaret edilir, niyet tutulur.
Giresun’da akarsulardan alınıp getirilen su evlere serpilir. Ayağı uğurlu bir misafirin gelmesi beklenir.
Tekirdağ’da, Edirne’de, Keşan’da eski hasırlar yakılarak üzerinden atlanır.
Kırklareli’nde çeşitli yiyecekler hazırlanarak kırlara gidilir.
İzmir Urla’da, Tire’de şenliklerle kutlanır.
Sivas’ta Nevruz günü gök gürlerse, o yıl ürünün bol olacağına inanılır.
Nevruz geleneği, uygulamada bazı farklılıklar olmakla beraber, her yerde bayramdır, şenliktir.
Ben İzmir’e göçüp gittiğimiz çocukluk yıllarımda çok iyi anımsıyorum, çeşitli renklere boyanmış, suda pişirilmiş yumurtalar kapı kapı dolaşan çocuklara verilirdi. Sonra biz çocuklar kendi aramızda yumurta kırmaca oynardık; yumurtaları birbirine vurur kimin yumurtası sağlamsa o çatlayanın yumurtasını alırdı.
Nevruz Bayramı’nı en çok çocuklar sever bence!..
Bir Azerbaycan manisi ile bitiriyorum yazımı:
“Nevruz, Nevruz bahara
Güller güller nahara
Bağçamızda gül olsun
Gül olsun, bülbül olsun.”
Bu efsanevi bayram herkese kutlu olsun!..